Homepage NIOD Opnieuw zoeken
221 Radio Oranje
Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

  • Kenmerken van het archief
  • Inleiding op het archief
  • Inventaris of plaatsingslijst
  • Eventueel bijlagen

    • De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

    De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

    De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

    Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

    Door leestekens in uw zoekopdracht te gebruiken, zoekt u specifieker of juist breder:

    • Gebruik een vraagteken (?) om één letter te vervangen.
    • Gebruik een sterretje (*) om meer letters te vervangen.
    • Gebruik een dollarteken ($) voor uw zoekterm voor resultaten die op elkaar lijken.
    • Gebruik een minteken (-) om zoektermen uit te sluiten.
    • Gebruik een Dubbele aanhalingstekens (" ") aan het begin en einde van uw zoektermen om naar de exacte combinatie van woirden te zoeken.

    Voorbeelden van het gebruik van deze leestekens en meer zoektips vindt u hier.

    beacon
    Naar boven om te zoeken
    221   Radio Oranje
    Openbaarheid
    Het archief is in zijn geheel openbaar.
    laatste wijziging 17-09-2022
    15 beschreven archiefstukken
    4 gedigitaliseerd
    totaal 4 bestanden
    Inleiding
    titel archief
    archiefvormer
    omvang
    citeer- en aanvraaginstructie
    periode van ontstaan
    aard van de archiefbestanddelen
    selectie, vernietiging en bewerking
    aanvullingen
    wettelijke status
    reproductiebeperkingen
    taal van de archiefbescheiden
    materiële staat
    bewerking
    laatste wijziging 17-09-2022
    15 beschreven archiefstukken
    4 gedigitaliseerd
    totaal 4 bestanden
    Geschiedenis
    de oorlogskabinetten
    Tijdens de Tweede Wereldoorlog verblijft de Nederlandse regering in ballingschap in Londen. De meeste leden van het tweede kabinet-De Geer vertrekken op 13 mei 1940, evenals Koningin Wilhelmina, naar Londen.
    Er zijn drie kabinetten geweest in deze periode. Het tweede kabinet-De Geer dient op 26 augustus 1940 zijn ontslag in, nadat Koningin Wilhelmina het vertrouwen in de op vredesbesprekingen met Duitsland aansturende minister-president De Geer had opgezegd. Prof.mr. P.S. Gerbrandy wordt aangesteld als formateur. Op 3 september 1940 treedt het eerste kabinet-Gerbrandy aan. Dit kabinet valt op 12 juni 1941 als gevolg van een conflict tussen de koningin en minister Dijxhoorn over diens beleid inzake het Bureau Bijzondere Aangelegenheden.
    Het tweede kabinet-Gerbrandy treedt aan op 27 juli 1941. Een radiorede gehouden door minister Burger en de daaropvolgende ontslagprocedure ingesteld door Gerbrandy, leidt tot de val van dit kabinet op 23 februari 1945. Op 23 februari 1945 treed het derde kabinet-Gerbrandy aan.
    Dit kabinet regeert nog vanuit Londen, maar enkele ministers, onder wie Dr. L.J.M. Beel, bevinden zich in het bevrijde deel van Nederland. Dit kabinet dient op 5 mei 1945 zijn ontslag in. Op 24 juni 1945 wordt dit ontslag verleend.
    De regering houdt zich, naast de strijd tegen Duitsland, vooral bezig met het voorbereiden van het naoorlogse bestuur. Er worden plannen gemaakt voor de berechting van 'foute' Nederlanders, het herstel van de democratie en van de economie. Ook houdt men zich bezig met staatkundige hervormingen in Nederlands-Indië.
    Radio Oranje
    Radio Oranje, de stem van strijdend Nederland, was een radioprogramma van Nederland in ballingschap in Londen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het programma werd om negen uur 's avonds uitgezonden door de European Service van de BBC in Londen. Koningin Wilhelmina maakte van dit programma gebruik om het Nederlandse volk moed in te spreken. Vanuit de studio in Londen vonden legendarische woorden hun weg door de ether: "Hier Radio Oranje [...] goedenavond luisteraars in Nederland, in oost en west, op zee of waar ook ter wereld". De Nederlanders moesten in het geheim luisteren omdat de Duitse bezetter het luisteren naar de Engelse zenders had verboden en vervolgens de bevolking had verplicht alle radio-ontvangers in te leveren.
    De Londense studio van Radio Oranje.
    Erfgoedstuk
    laatste wijziging 17-09-2022
    15 beschreven archiefstukken
    4 gedigitaliseerd
    totaal 4 bestanden
    Literatuur en verwante collecties
    Literatuur
    Verwante collecties
    laatste wijziging 17-09-2022
    15 beschreven archiefstukken
    4 gedigitaliseerd
    totaal 4 bestanden
    Inventaris
    aanvraaginstructie
    Archiefstukken uit dit archief kunnen in de studiezaal van het NIOD worden aangevraagd
    onder vermelding van: archief 221, inv.no. ...
    Het inventarisnummer is vermeld in numeriek oplopende volgorde,
    links naast de beschrijving van de stukken
    Geluidsfragment: laatste uitzending van radiostation "De Brandaris". De presentatoren A. den Doolaard en H.J. van den Broek nemen afscheid en kondigen aan dat zij voortaan onder de vlag van Radio Oranje zullen uitzenden.Bijzonder aan het fragment is dat het niet tijdens de uitzending is opgenomen. Een radio-amateur legde de uitzending vast tijdens de ontvangst in bezet Nederland. De opname is uniek omdat de Duitse stoorzenders duidelijk hoorbaar zijn..
    1 Centrale richtlijnen van het hoofd Politieke Oorlogvoering toegezonden aan H.J. van den Broek, chef van Radio Oranje, september - december 1942.
    Geluidsfragment: openingsmelodie van Radio Oranje.
    2 Uittreksels van op band opgenomen redevoeringen van Hitler uitgesproken in de periode januari 1937-maart 1943, samengesteld door een medewerker van Radio Oranje, [1943].
    Geluidsfragment: openingstoespraak van koningin Wilhelmina tijdens de allereerste uitzending van Radio Oranje.
    221 Radio Oranje
    Inventaris
    Geluidsfragment: openingstoespraak van koningin Wilhelmina tijdens de allereerste uitzending van Radio Oranje.
    Soort fragment:
    Radio-opname
    Uitzenddatum:
    28 juli 1940
    Tijdsduur:
    1.31 minuten
    laatste wijziging 14-03-2022
    1 gedigitaliseerd
    3 Brief van M.G. Schenk aan koningin Wilhelmina over de berichtgeving door Radio Oranje, augustus 1943.
    laatste wijziging 17-09-2022
    15 beschreven archiefstukken
    4 gedigitaliseerd
    totaal 4 bestanden

    Kenmerken

    Datering:
    [1938] 1942-1943
    over het archief:
    Radio Oranje maakte onderdeel uit van de Regeringsvoorlichtingsdienst en was de omroep van de Nederlandse regering. De eerste uitzending vond plaats op 28 juli 1940, de laatste op 2 juni 1945.
    Openbaarheid:
    Volledig openbaar
    Omvang:
    0,1 meter (3 inventarisnummers)
    Status:
    Bruikleencollectie Nationaal Archief
    Trefwoorden:
    Categorie:
    laatste wijziging 17-09-2022
    15 beschreven archiefstukken
    4 gedigitaliseerd
    totaal 4 bestanden