Uw zoekacties: Veenraadschap der Geldersche en Stichtsche Veenen

005 Veenraadschap der Geldersche en Stichtsche Veenen ( Gemeente Veenendaal )

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Naar boven om te zoeken
005   Veenraadschap der Geldersche en Stichtsche Veenen
Inventaris
1. Organisatie
1.1. Ordonnanties en rechten
1.2. Notulen
16-41 Veenregisters, 1546-1854
16 1546 apr. 27-1560 aug. 11
17 1549 juli 28-1550 aug. 19
18 1557 sept. 4-1558 jan. 13
19 1560 aug. 12-1583 juli 21
20 1584 aug. 13-1584 aug. 10
21 1586-1604, 1607-1616 aug. 6
Records 1 t/m 100
Records 101 t/m 200
Records 201 t/m 300
Records 301 t/m 400
24-9-1608: Den XXIIII septembris 1608. Ontfangen schrijvens van veenraeden uut Venendael tenderende alsoe den aenstaenden reeckendach geleyt was jegens manendach den Ie october 1608 ende alsulcx uute vrijdom van Sinte Michaelswerck dat men die verleggen soude tegens donderdach tevoerens
wesende Sinte Michaelsdach den 29 septembris 1608 ’twelck d’ veenraeden binnen Utrecht residerende alsoe van gelijcken geresolveert ende aen hemlieden gerescribeert hebben mit die intentie dat sij den veengenoten daervan tijtelijk souden verwittigen. Den XXIIII september 1608 heeft noch den cameraer d’ veenraden binnen Utrecht aengeschreven dat d’ faulten in opnemen van de Wageninschen dijck geremedieert waeren ende dat hij met de veenraden in Venendael die voor goet opgenomen hadde.
26-9-1608: Den 26 september 1608. Copie van missive bij den richter van Wageningen geschreven aen den cameraer van Venendael Cornelis Jansz van Mechelen, luydende aldus. Gonstige goede vrunt Cornelis Janssen, ick kan /[marge] Collatie/

folio 038v
niet verholden hoe dat ick daegelicx worde gefordert om an u lieden te schrijven als angaende van de betalinge van affgegreven eerden die beloeft seggen se datelijk solde betaelt worden, soe waer ’t goet dat u lieden metten anderen wolt spreecken ende dat u lieden quamt ende betale dese, wart ick
dagelicx het roepen ende fuylle woerden horende ben, seggend ghij bint dieghenen die ons in deese
swaricheyt gebracht hebt, dan wart noch te doen, ghij sout daer ons niet toe brengen. Dus begeer ick
gansch fruntelick op u lieden eerstdaechs wilt comen ende maecken dat ettelicke roepers moegen betaelt worden niet meer op dit pas, waer met ick u mijn gebiede in u lieder goede gratie sampt klarck ende anderen feenraden will Godt bidden u lieden sampt te holden in sijn heylige protectie mit haest den 26 deses anno 1608. Ende was ondertekent u lieder goetgunstige frunt Aelbrecht van
Armelen. Het opschrift was, [niet ingevuld] vromen ende seer discreten Cornelis Jansz, cameraer van de Geldersche ende Stichtse veenen, onse goede vrunt, residerende in Venendael.
29-9-1608: Den XXIX septembris 1608 op Sinte Michaelisdach. Propositiën voorgehouden ende geproponeert mitsgaders geresolveert op ten open rekendach ten selven dage binnen Utrecht gehouden bij de gemene veengenoten van de Geldersche ende Rhenensche veenen. In den eersten te committeren tot audiëntievan de rekeningen zoe van den cameraer ende directeur. Item van de kerckmeesters van Venendael als van de schout van Rhenen hebbende ontfanck van de boeten in plaets van de controrolleur. Hiertoe werden gecommitteert jonker Jacob van der Maeth, Joost Adriaensz, Peter Henricxz ende Jan Meertensz.

folio 39
Item achtervolgende d’ octroy te eligeren nye veenraden.Sijn gecommitteert ende geëligeert jonker Jacob van der Maeth, jonker Willem van Montfoert, Joost Adriaensz, Cornelis Clercq, Peter Henricxz, Sander Jansz ende Jan Meertensz. Noch te eligeren een nye kerckmeester in Venendael. Wort gecoeren ende geëligeert Aelbert Jansz. Off men d’ vischerije beginnende doer de gemeene Grifte van ’t Pijselschut tot in den Rijn toe niet wederom en sal sien te crijgen ten behouve van de gemeene veengenoeten ende met wat middelen doer dien d’selve buyten redenen verpacht wort bij de geërffden van de Renensche Is geresolveert dat men tusschen dit ende d’ aenstaende schouwdach uute naem van de veengenoeten daerin sal doen visschen ende alsoe sich in possessie stellen om die bij de veenraeden selffs voorts op die selve schauwdach verpacht te worden naer behoeren. Off niet oirbaer en is dat op yder vaerte een veenraet assisteert den schutmeester op op den boom om alsoe alle abusen des te beter weeren ende d’ ordonnantiën te doen observeren.
Wort gepersisteert bij voergaende resolutie diensaengaende den XXVII october 1607 genomen salvo dat den schout van boeten voertaen reeckeninge doen sall op den ordinaris reeckendach. Collatie.
29-9-1608: VERVOLG.

folio 39v
Off den schippers van buyten incommende ende geen veengenoten sijnde met goederen geen XXV gulden weerdich niet verboden en sal worden ‘t voer invaeren van de Grift.
D’ veenraeden ende veengenoten verbieden soedaene voer invaerte volgende d’ ordonnantie.
Off men oick den ingesetenen van Venendael geen veenen possiderende noch gebruyckende, niet en sal offvorderen mede contributie van de Wageninschen dijck als soewel tot perservatie van de haerlieder huysen ende neringen als voer de veengenoeten gedaen sijnde dan off men in cas van onwillicheit hemlieden sal verbieden geenen goederen cleyn off groet doer de Grift te vueren op seeckere poene te verbueren. Is geresolveert dat men den neringsluyden sal doen vragen off sij willen contribueren totter verseide dijck, dan niet, daervan notitie maecken ende die niet willen contribueren sullen gesecludeert worden uute Grifte, waeronder begrepen worden d’ particulier grevers die ten halven greven ofte bij forme van pachtveen gebruycken sonder vorder neringe ende dat ten regardt van de huysen sij hebben ende bewoenen. Off men bij gemeen stemmen off bij de nye veenraeden d’ uutsettinge doen sal soe d’selve vermits den Wageninschen dijck seer hooch sall loepen. Wort bij die gemeen veengenoeten t’samentlijk op yder mergen ofte roede veens uutgeseth twee gulden. Dat men voerts sal observeren ende doen effectueren alle d’ resolutiën op d’ propositiën in verleden jaeren

folio 40
genoemen ende alsulcx opsoecken, doen extraheren ende observeren ’t point van deghene die onvrij goederen voeren doer de Grift van daervoer d’ schippers telckens
29-9-1608: VERVOLG.

betaelen moeten twee gulden tot reparatie van de kerck mitsgaders dat d’ schippers torff gecoft hebbende in prejudicie van de coop van anderen niet en moegen laden. Wordt den cameraer gelast bij desen ‘tzelve naer te comen ende oick te procureren dat d’ lossinge van de dubbelde contributie gedaen worde op poene van aen hem te verhaelen ende alsulcx d’ voorgaende resolutie op te soucken ende d’ pointen van voorseide schippers aen de paell te doen affigeren. Off men denghenen die op de bruggen vaeren ende die ongedrayt laeten leggen niet en sall bekeuren ende wat sij daeraen breecken wederom doen maecken naer behoren. Persisteren bij de voorgaende ordonnantie die men mede opsoecken sal verhogende d’ boete op twee gulden tot bebotinge van ‘twelcke de schutmeesters elcx in haer bedrieve gecommitteert waren. Waer men de nieuwe casse sall setten ende hoeveel den bewaerder sal hebben daer voer ende voer ’t acces ende moyten in ’t doen der reeckeninge aldaer geschiedende ende te committeren uuten collegie om d’ brieven ende pampieren in ordre te leggen.
Is geresolveert dat men d’ kasse sall brengen totten secretaris op de gagie daertoe staende vercopende d’ oude kisten committerende tot ’t overbrengen van de brieven jonker Vermaeth, Montfoert ende den secretaris. Collatie.

folio 40v
Alsoe jonker Roeloff van Schoonauwen sich beclaecht dat Aelbert Roeloffsz, mandemaeker, van hem een schip torffs gecoft hebbende, die laeten leggen ende van een ander gelaeden heeft daerover hij indien ‘t blijcke (volgende voorgaende resolutie) vervallen is in boeten, soe wort geordonneert dat men ’tzelve den schout van Rhenen overleveren sall om die te innen ende te executeren nae voergaende informatie daerop te nemen. Voorts worden bij de veenraden gecontinueert voer dit jaer Cornelis Jansz van Mechelen, cameraer ende Cornelis Clercq, directeur van de Geldersche ende Rhenensche veenen, elcx in d’ bedininge van haere respective officiën.
20-10-1608: Den XXe octobris 1608 hebben Willem van Montfoert ende Joest Adriaensz, veenraden uute huysse van de kynderen van zaliger Jacob die Eedell gehaelt twee kisten met d’ pampieren daerin sijnde ende d’ sluetelen daertoe dienende, toecomende d’ gemeen veengenoten ende die gebrocht ten huyse van Steven Pelt, haerlieder secretaris omme ordentlijk in haere gemaeckte kasse geleyt te worden.
25-10-1608: folio 41
Anno 1608 den XXV octobris in Venendael presentibus Montfoert, Joest Adriaensz, Cornelis Clerck, Jan Meertensz, Sander Jansz ende Peter Henricxsz. D’ veenraden van de Geldersche ende Rhenensche veenen hebben bij deesen nochmaels gestatueert ende gelast in conformite van de resolutie op den lesten reeckendach ende oick opten reeckendach anno 1604 genomen, dat alle dieghene die in de gemeene Grifte nyet behoeren ende nochtans door deselve Grift hoy, stroy, messen, hout, steen, calck ende andere materialen ofte coopmanswaeren geen uutgesondert vueren die boven de XXV gulden weerdich sijn, gehouden sullen weesen telcken reyse ten behouve van de kerck te responderen twee gulden, ordonnerende den kerckmeester daervan voertaen ende oick van voorgaende sulcke gedaene onvrije vaerten ontfanck te maecken ende den onwilligen bij enhoudinge
van schepen ende anderssins daervoeren te executeren. Welverstaende nochtans dat hierinne niet begrepen en sijn d’ opgesetenen der erven van den here Van Hersseloe, d’welcke bij deesen t’enemael uute selve Grifte soe om yet daerdoer te brengen als om hem water daerinne te lossen ende te leyden gesecludeert worden vermits zijluyden geen /[marge] Collatie/

folio 41v
schauw op haer dijcken ende wegen en willen pareren noch gedogen, gelijcx nochtans alle andere grontheren ende veengenoten lijden ende de bevelen der veenraden moeten pareren. Ten selven daghe ontfangen missive van Rochus van Dulcken versouckende met d’ offlossinge van sijne beloeffde dubbelde contributie twee jaeren uutstellinge om alle jaer d’ helfte off te leggen. Waerop d’ veenraeden rescribeerden dat sij persisteren bij de resolutie op den reeckendach lestleden genomen ende dat sij d’selve nyet en costen veranderen ende dat hij alsulcx hem daernae souden moeten reguleren ende sijn schade schutten. Geresolveert dat men den dijck voer de erven
25-10-1608: VERVOLG.

Van Moermont sal chieren ende doer de veenraden in Venendael in drie weecken daernae schouwen ende d’ onwilligen beboeten als op d’ ander wegen gedaen wort. Ten selven daghe ontboeden den schutmeesters ende hemlieden bevolen voer ende besijden haerluyden respective schutten die schoynghe aen te vullen ende die dijcken te effenen binnen veertien dagen. Ofte dat sulcx

folio 42
gedaen sal worden t’ haere costen mitsgaders dat sijluyden op yder vaerte tenminste binnen acht daghen sullen overleveren pertinente specificatie van de ghenen die bekuert sijn, inhoudende de namen van deselven. Item ’tgene sij geperpetreert hebben ende den dagh, jaer ende maent van ’tzelven ’t dubbelt van dyen den directeur geven, mitsgaders den schout van Rhenen t’ sijnen versoucke den deliquanten designeren ende aenwijsen ’twelck sijluyden beloven nae te commen.
Dies dat men hemlieden in discretie te goede sal comen in ’t halen van de eerde die sij verde van ’t schut moeten haelen. Hebben noch die veenraden gecommitteert Sander Jansz haere medebroeder omme te visiteren ende te onderteyckenen die cedullen ende specificatiën die van materialen ende arbeytsloon aen Cornelis Clerck, directeur, overgelevert worden ende tot het leveren van deselve materialen ende het doen van de arbeyt goede toesicht te nemen. Jan Huijbert Otten heeft hij conformite van de submissie bij sijnen vader uut sijnen name aen de veenraden den vijfftienden septembris 1608 versocht gepasseert /[marge] Collatie/
25-10-1608: VERVOLG.

folio 42v
voer de gerechte van Rhenen de acte luydende aldus. Op huyden date onderschreven compareerden voer den gerechte van Rhenen Jan Huijbertsz, sammereusschipper ende heeft die bekenninge ende beloften in de acte aen d’ ander zijde van deesen geschreven, gedaen op poene als in de selve. Actum voor joncker Van Hardenbroek scholtus, Dirck Melisz ende Cornelis Hermansz, schepenen tot Rhenen den XXe octobris anno 1608 ende was ondertekent J. Toll.
Jan Lambertsz, smit, ontboden ende gehoert sijnde heeft aengenomen sijn werck te stellen met dach ende datum, waer aen ende wie gelevert, oick bij de ponden ende dat hij voer yder pont groffwerck in dit lopende jaer II½ stuver ende voer cleyn werck op yder pont II stuvers X penningen genieten sal alsulcx dat hij all sijn werck bij de pont sal leveren uutgesondert de negelen ende banden, daervan hij betaelt sal worden in billickheid tot discretie van de cameraer ende directeur. D’ visscherije in ’t wye van ’t Pijselschuth tot in den Rhijn toe hebben

folio 43
de veenraden gegonst ende verpacht voer dit lopende jaer aen Peter Henricxsz ende Sander Jansz hemlieden hiermede stellende in ’t gebruyck van deselve ende verbieden alsulcx allen anderen daerinne te visschen, vuycken te leggen ofte hem die te bemoyen.
26-10-1608: Den XXVIe octobris 1608 in Venendael. De veenraden van de Geldersche ende Rhenensche
veenen interdiceren hiermede Cornelis Goertsz Ros met sijnen vennitten ende allen anderen die ’t aengaen mach eenyge torff off te schepen noch doer de gemenen veengenoten Grifte te vueren uuyte Munnicke veenen die sijlieden alsnue onlancx in pacht genomen hebben ende mitsdyen noch onvrij sijn voer ende aleer sijluyden metter veenraeden diensaengaende geaccordeert ende hemlieden daervan behoirlijk contentement gedaen sullen hebben in conformite van octroy den gemeene
veengenoten verleent. Hebben Willem van Montfoert, Joest Adriaensz, Jan Meertensz ende
Peter Henricxz hiertoe specialicken gecommitteert hem getranporteert op den /[marge] Collatie/

folio 43v
Munnicke veenen ende aldaer (nae voergaende aenwijsinghe) bevonden vier mergen ende twee
hont vol veens, toecomende Jan Thomasz ende Sweer Goertsz. Item noch bevonden omtrent
twyntich mergen veens die sijlieden estimeren op thien mergen veens toecomende Gijsbert
Gerritsz cum suis sijnde t’samen onvrij in de Grifte. Hebben noch Jan Meertensz, Peter Henricxsz ende Cornelis Clerck gevisiteert het stuck veen mede onder Emichuysen gelegen dat Jacob Dircxsz versocht heeft in d’ gemeene Grifte te moegen brengen ende is bevonden ’tselve groet te sijn bij een mergen. Waernae d’ veenraden mette selve requiranten aengaende haerluyder versouck geaccordeert hebben als volcht. Op huyden den sesendetwyntichsten octobris 1608 hebben Jan Thomasz ende Sweer Goertsz overcomen ende geaccordeert met d’ veenraeden van de Geldersche ende Rhenensche veenen om in de gemene Grifte te moegen brengen vier mergen veenen die d’ gecomitteerden der selver veenraden bij metinge nae voergaenden
26-10-1608: VERVOLG.

folio 44
aenwijsinghe bevonden hebben te leggen onder d’ Santhaer, gepacht van de heren Staten van
Utrecht, daervoeren d’selve Jan Thomasz cum socio elcx een voor al betalen sullen tegens yder van deselve vier mergen achtende’tsestich gulden ten behouve van de kercke gereet ende d’ resterende penningen tegen den naestcomende reeckendach ofte bij faulte van dyen sullen sij van deesen dach totte betalinge toe renten ende interesse daervan geven. Sullen oick gehouden weesen daervan te leveren octroy van de heren Staten van Utrecht ende voertaen dit jaer ende naevolgende jaeren betalen contributie alrede op den lesten reeckendach uutgeseth ende die noch uutgeseth sullen worden over d’ voorseide vier mergen vallende. Onder verbant als nae rechten renunchiërende d’ exceptie van excussie ende divisie dat is dat men een voor al in ’t geheel voer de voldoeninge deeses sal moegen aenspreecken sonder dat een yder met sijn aendeel sal moegen volstaen ende voerts
generalick allen anderen exceptiën ende defensiën deses contrarie sonder arch des t’ oirconde bij partijen ondertekent ten dage voorseid ende sullen Jan Thomasz cum socio twee deelen van vijff deel van de wincoep op ‘t contraheren deses verdroncken betalen. Actum ut supra ende was ondertekent Jan Thomasz noch /[marge] Collatie/

folio 44v
met dusdanige merck daerbij geschreven stonde dit is ’t merck van Sweer Goertsz.
Ter ordonnantie van de veenraden, St. Pelt.
26-10-1608: Op huyden den XXVI octobris 1608 hebben Gijsbert Gerrit Joestensz, Cornelis Cornelisz Clerck den jonge, Matijs Petersz ende Cornelis Dircksz den Buecken geaccordeert ende overcommen met d’ veenraden van de Geldersche ende Rhenensche veenen om in de gemene Grifte te moegen brengen een stuck veens, vullings, sants ende velts, ’t meestendeel sant ende uutgegraven venen gelegen onder Emmichuyseberch, genoempt het Groene veen ende velt, gepacht van de heren Staten van Utrecht, welck stuck veens ende velts bevonden wort groet te zijn over d’ twyntich mergen.
Dan alsoe ’tzelve meest is vulling, sant ende velt, soe es ’tzelve bij de veenraden gemodereert op ses mergen, daervoeren d’ verseide Gijsbert Gerritsz cum sociis elcx een voor all betalen sullen tegens yder van deselve ses mergen achtendeveertich gulden ten behouve van de kercke gereet ende d’ resterende penningen tegens den naestcomende reeckendach. Ofte bij faulte van dyen sullen
sij van dese dach tot betalinge toe renten ende interesse daervan geven. Sullen oick gehouden wesen daervan te leveren /[marge] Collatie/
26-10-1608: VERVOLG.

folio 45
octroy van de heren Staten van Utrecht ende voertaen dit jaer ende naevolgende jaeren te betaelen contributie over de voorseide ses mergen gevallen alrede den lesten reeckendach, uuytgeseth ende die noch uutgeseth sullen worden, geen uuytgesondert onder verbant als nae rechten renunchiërende d’ exceptie van excussie ende divisie, dat is dat men een voor all in ’t geheel voer de voldoeninge deeses sal moegen aenspreecken sonder dat een yder met sijn stuck ofte aenpaert sal moegen volstaen ende voerts generalick van allen anderen exceptiën ende defensiën dese contrarie sonder arch des t’oirconde bij partijen ondertekent opten dach ende jaer als boven d’ voorseide Gijsbert Gerritsz cum sociis sullen betaelen drie deelen van vijff deelen van de wincoep op ‘t contraheren van dees verdroncken ende was ondertekent met dusdanige merck dit es ’t merck van Mathijs Petersz, Cornelis, Dijrcksz Bueken, Cornelis Cornelisz Clerck, noch met dusdanige merck daerbij geschreven stonde, dit es ’t merck van Gijsbert Gerrits Joestenz. Ter ordonnantie van de veenraden, St. Pelt.
27-10-1608: Op huyden den XXVII octobris 1608 heeft Jacob Dircxsz geaccordeert ende overcommen met de veenraden van de Geldersche ende Rhenensche veenen om in de gemeene Grifte te moegen
brengen eene mergen onvrije Cathuser veenen, gelegen aen de Santhaer bij ’t huysken, overgenomen van Jan Toll, die ’tzelve van de heren Staten van Utrecht gepacht hadde, daervoeren d’ voorseide Jacob Dircxsz eens geven ende betaelen sall achtende’tzestich gulden, te weeten acht gulden voer de kercke, thien gulden ten behouve alle /[marge] Collatie/

folio 45v
gedaene oncosten t’zaemen gereet ende d’ resterende vijftich gulden tegens den naestcommende reeckendach, ofte bij faulte van dyen sal hij van deese dach off totte volle betalinge toe renthen ende behoirlicke interesse daervan betaelen ende hier en boven sal Jacob Dircxsz hiervan octroy van de
heeren Staten van Utrecht leveren ende d’ leste uuytsettinge ende die noch jaerlicx gedaen sall
worden op deese mergen mede gelden ende voldoen geen uuytgesondert. Onder verbant als nae rechte ende met renunciatie van allen exceptiën ende defensiën deese contrarie sonder arch des t’ oirconde bij parthijen ondertekent ten daege ende jaere voorseid ende was ondertekent Jacob Dijerrircksen, ter ordonnantie van veenraden St. Pelt.
28-10-1608: De veenraden van de Geldersche ende Rhenensche veenen ordonneren nochmaels Willem van Schaijck sijn dijck ende wech te sanden ende behoirlick te maecken in XIIII daegen op poene dat d’ veenraden sulcx sullen doen t’ zijne costen ende op gewin van den derden penningh meer. Actum opten 28 octobris 1608. In Utrecht geresolveert bij de veenraden te schrijven aen haere medebroederen in Venendael. Eersaeme, discrete, goede vrunden ende medebroederen. Collatie.
29-10-1608: folio 46
Ons es tesamen kenlick in wat swaricheyt nyet alleen d’ veengenoeten, maer oick d’ neringsluyden ende opgeseten van Venendael geraeckt ende gecomen sijn doer de inundatie geschiet in voerleden jaeren van overloop ende inbreck des Wageningenschen dijck. Waerduer wij genootsaeckt sijn geweest alle remedie te soucken om sulcke perieckel van water eens te voercommen, ende dat
wij ten laetsten soeveel tewege gebrocht hebben dat die tot soe grote costen eens gerepareert, verhoocht ende opgemaeckt es geworden. Ende want d’selve costen voer de veengenoten sijn te seer excessive ende importabel ende dat mits dyen d’ ander opgesetenen ende neringsluyden van Venendael daeraen meer als d’ veengenoeten, (wiens veenen doch ten meerdeel vergraven sijn) es gelegen soe d’selve neringsluyden doer d’ voorseide gedaene reparatie ende verhoginge des dijcxs met hem familiën, haeff ende coopmanswaeren sijn gepreserveert ende dat mits dyen in billickheyt bestaet datt sijluyden totte voorseide reparatie ende verhoginge des dijcks contribueren gelijcx oick daertoe moeten gelden alle andere geïnteresseerde huysluyden ende opgesetenen ten plattenlande die geen veen noch torff altoes en hebben te verliesen. ’t Welck mijn edele heren staten noch nyemant ter werrelt in /[marge] Collatie/
29-10-1608: VERVOLG.

folio 46v
redenen bestaende anders sall kunnen verstaen, soe is ons eernstelick versouck ende begeren dat u edele eedt ende amptshalve addrescheren sullen aen de buyrmeysters van Venendael ende met hemluyden van huys te huysen den opgesetenen ende neringsluyden van Venendael, geen veengenoten sijnde, vragen wat yder van hemlieden tot reparatie van de Wageninschen dijck sullen willen geven ende van yders haerluyder antwoort refuys ofte presentatie notitie maecken, zoe wij anders in cas van refuys hemluyden nyet alleen uute Grifte secluderen maer oick doer de heren staten doen contribueren sullen naer behoren. Waervan wij een vruchtbaere antwoort ende pertinente deductie verwachten om daernae sulcx in redenen bestaet gedaen te worden naer behoeren, bevelen u edele hiermede in schuts des almachtigen Godts. Utrecht deesen negenendetwyntichsten octobris XVICacht. Collatie.
14-11-1608: De veenraden van de Geldersche ende Renensche veenen constitueren ende maecken machtich metsdeesen Christiaen van Herticxfelt, procureur in den Hove van Utrecht in omnibus ad lites in communi forma ratificerende ende approberende all ’tgeene bij denselven in haerlieder saecke

folio 47
alrede gedaen is ende noch gedaen sal worden. Oirconde haerluyder pitzier in spacium van deesen gedruckt. Actum t’ Uytrecht desen veerthiende novembris 1608.
20-1-1609: Den XXe january 1609. De veenraden van de Geldersche ende Rhenensche veenen mitsgaders d’ borgermeester Herdevelt van Amersfoert, d’ heere van Gendt, d’ schouten van Luesden ende
Woudenberch neffens eenyge andere geïnteresseerden van de Wageningenschen dijck binnen Utrecht in de Staten camer vergadert zijnde hebben geresolveert dat men noch eens sal versoucken aen die van Wageningen van dat zijluyden den nieuwen gemaecken dijck souden willen aennemen ende doer particulieren houffgeslachten doen houden in behoerlijke reparatie ende in sulcke hoochte als die nue jegenwoordich es gemaeckt ende dat dijckgraeff ende heemraden van Wageningen den onwilligen daer toe mochten constringeren omme alsoe te effectueren het consent ende de resolutie
bij hemluyden voermaels hiertoe genoemen. Edoch indien d’ heeren van Wageningen hem in deesen
gevouchelick laeten vynden als vastelick vertrouwt wort, jae dat d’ samentelicke geïnteresseerden ’t gunt van de dijck in deesen wynter geschoeten ofte andersins onstucken gereden is wederom sullen maecken ende t’ haere costen te stellen in sijn voorgaende staete ende van soedaene haerluyder besoinge nochmaels schriftelicke accoert

folio 47v
te bewilligen oick is ’t nooth daertoe d’ auctoriteyt van de edele heren Staten van Gelrelant te
imployeren ende in cas van accoert daerop haer edele approbatie te versoucken. Waertoe bij deesen
vanweegen d’ voorseide veenraden ende geïnteresseerden gecommitteert worden den edele hoochgeleerden mr. Cornelis de Viana, advocaet in den Hove van Utrecht ende Joest Adriaensz van Driebergen, veenraet ende Goert Verhaer, schout van Luesden vanwegen die van Amersfoert ende geïnteresseerden. Actum ut supra.
15-2-1609: Opten XV february 1609 gepresenteert sijnde aen de veenraden ende alle de geïnteresseerden, requeste bij Jan Jansz Verhoeff ende Dirck Eelgisz mede aennemers pro parte van de Wageningenschen dijck, versouckende recompense ter somme van LXXV gulden van dat den dijck op sijn tijt nyet opgenomen sijnde sijluyden tot groete schaede d’selve naemaels wederom hadde moeten
repareren als die onstucken was gereden. Item dat haer voer d’ bedongen borriën was gecort die sijlieden nochtans nyet en hadden ontfangen mitsgaders dat sijluyden als daertoe versocht den anderen aennemers haer werck tot veele diversche reysen hadden aengeweesen ende van ’t besteck onderrecht. Item dat sij den lantmeter in overdragen van ’t waterpas ende anderssins telckens hadden geassisteert, is daerop geappointeert met advys van de advocaet Vijanen ende naedyen d’selve
requeste den borgermeester Hardevelt gecommuniceert was als volcht.

folio 48
De veenraden ende geïnteresseerden persisterende bij haere gemaeckte voerwaerden ontseggen
d’ supplianten haer versouck van verstoringe soe nopende d’ reparatie van de dijck als van de pensie borriën t’ haeren behouve gereet gelegen hebbende, accorderende hemluyden niettemin voor haer extraordinaris moyten ende vacatiën gedaen in ’t overdragen van ’t waterpas ende anderssins d’ somme van vijffendetwyntich gulden. Ordonnerende den cameraer Cornelis Jansz van Mechelen die te betaelen ende mits overbrengende dese met quitantie sullen hem in des dijcxs reeckening geleden worden.
3-5-1609: Den III mey 1600 negen. Poincten bij de memorie overgelevert duer mr. Cornelis de Vianen, advocaet in den Hove van Utrecht, Gijsbert van Langevelt ende Goort Verhaer als gecommitteerden van de gemeen geïnteresseerden die tot verhoochginge van den Wageningschen Rijndijck hebben geprocedeert om daerop bij de heeren dijckgreeff ende heemraiden, mitsgaders de langenoeten van Wageningen genomen te worden resolutie. In den eersten alsoe volgens de resolutie bij de voorseide heeren dijckgreeff ende heemraiden mitsgaders de lantgenoten genomen den thienden

folio 48v
ende XXIXe may 1608 den Wageningsche Rijndijck als die gerepareert ende bij den geïnteresseerden verhoocht was terstont aen de particulieren dijckgeslachten overgelevert hadde behoeren te worden om d’selve voorts te onderhouden sulcks dat op die gebreecken die hun vorder daerop hadde moegen vallen tot verbeteringe derselver bij de heemraden gechiert metten dijckgreeff de schouwe gedaen ende de naelatige affgevordert mosten worden. ’t Welck tot noch toe nyet en es geschiet, nyettegenstaende de verhoginge des dijcx tot seer grote costen van de geïnteresseerden gedaen is, ende alsnue wederomme verbetert ende verbreet wort ter plaetse d’selve deur het voorleden hooch wynterwater offgespoelt, verreden ende anderssins deur de natticheyt des weeders in de naesomer des jaers 1608 vermindert was, soe sal nodich zijn dat alsnoch bij de heeren dijckgreeff ende heemraden mitsgaders de lantgenoeten eenyge worden gelast ende specialicken gecommitteert die stracx nae deesen aengevangen reparatie den Wageninschen dijck van vack tot vack de particuliere dijckgeslachten overleveren om in sulcken gestalt als hemlieden die overgelevert sal worden te doen onderhouden op de penen ende breucken daertoe verordonneert ofte alsnoch te verordonneren ende dat tot dyen fine behoirlijk ordre gestelt mach worden op ’t veuren van de schouwe over denselven dijck opdat niet
3-5-1609: VERVOLG.

wederomme te nyet en gaet ’tgeene met grote costen ende tot conservatie des lants gemaeckt es.

folio 49
Ten tweeden off mijn heeren eenyge believen te committeren, die neffens de gecommitteerden van de geïnteresseerden opsicht nemen dat deese laeste reparatie ende verbeteringe naer behoeren wort gedaen, sulcx dat de particulieren in ’t aenvangen van haere slaegen nyet en sullen hebben te doleren. Ten derden off mijn heeren nyet geheel nodich en vynden, dat offgechiert ende mitterdaet mgehouden worden de boomen aen de zuytzijde van den Wageninschen dijck staende, vermits d’zelve een groot beleth zijn dat den dijck nyet es can droogen, causeren gaeter ende dellen tot naedeel van de particulier en dijckgeslechten. Alsoe deur den heeren gecommitteerden van de gemene geïnteresseerden die tot verhoginge des Wageningschen Rijndijcks hebben geprocedeert op den 4 dach van mey tegenwoordiges jaers 1609 bij schriffte sijn overgegeven seeckere articulen mit versouck omme daerop te willen geven haere resolutie. Soe is ’t dat d’selve articulen bij dijckgreff, heimraden ende lantgenoeten sijnde gevisiteert ende op den inhouden van dyen geleth, nopende den inholt des eersten articules den heeren gecommitteerden met deesen antwoort hebben willen bejegenen
3-5-1609: VERVOLG.

folio 49v
als dat zijluyden wel gesint zijn, achtervolgende het versouck eenigen uut oeren middel te lasten ende specialicken te committeren, omme terstont nae deese tegenwoordige angevangene reparatie des dijcks denselven van vack tot vack den particulieren dijckgeslachten aver te leveren ende die in sulcke gestalt als hunlieden die overgelevert zal worden te doen onderhouden sulcx dat tot dyen eynde elck jair besunder op die gebreecke van den dijck bij den heimraden sciringe gedaen, ende bij den dijckgreff geschout, ende den nalatigen die amenden ende broecken daertho staende affgenoemen sullen worden gelijcx sulcx gewoentlick is opdat niet en comme te niet te gaen, ’tgeene mit grote kosten gemaeckt is. Averst dijckgreff, heimraden ende lantgenoeten siende denselven dijck durch het
dachlicx gevhaer van de wagenen ende besunder van den vrachtwagens, grotelick geschadigt ende bedorven te worden sulcx dat het repareren van dyen hun jaerlicx tot grote moyten ende kosten wilde strecken ende dat het reparerens soe lange het vharen van de wagenen gedeurt geen eynde wart zijn. Soe solden zijluyden in sulcke continuele reparatie, hermakinge ende onderholdinge des dijcks hun vynden hoich beswaert thenwaere dat dieselve dijck bij wynters ende andere regenafftige tijden mit slachbomen

folio 50
affgesloten ende het gefhaer daerover bij sulcke ontijden verhyndert worde und dan geconsidereert dat sulcx sold kommen te strecken tot groit ongeryff, discommoditeyt ende verhynderinge van den reysende ende wechtfertigen man omme dan denselvigen oick contentement te doen ende vuer te kommen dat die in hoerlieder vuer hebbende reysen niet verlet, verhyndert, noch opgeholden solden kommen te werden, soe sijn dijckgreff, heimraden ende
3-5-1609: VERVOLG.

landtgenoten bedacht geworden ende solden goet vynden dat een Griffte offte vhaerte gegraven mocht worden, daerduer dat men van die Grebbe aff binnenslandts duer mit schuyten solde moegen vharen tot in der stadtgraffte van Wageningen omme d’selve vhaerte bij wynters ende veel regenstijde tot geryff der wechtfertigen luden te gebruycken, maer wederom geconsidereert het seer cleyne ende geheel geringe vermoegen van de stadt Wageningen ende dat haer sulche kosten als in ’t effectueren van sulck werck worden gerequireert niet moegelick is te dragen, dat daeromme dijckgreff, heimraden ende landtgenoeten der heeren gecommitteerden wel solden versocht willen hebben d’selve wilde gelieven aen hoeren heeren principalen die gunstige intercessie te doen dat deselve oere lieden ende gunstige principalen tot sulck warck wilde gelieven die hant te bieden ende den van Wageningen met ennyge penningen te stuyr te kommen.

folio 50v
theneynde die dijck, durch het middel van sulcke Griffte ende vhaerte bij wynters ende quat weders tijden verschoent ende alsoe voert in gestalt die den lantgenoeten gelevert sal warden, voorts in alle thocompstige tijden onderholden sold moegen warden, alles tot conservatie van ’t lant ende den geïnteresseerden. Wat vorders aengaet den twee navolgende articulen sal der heeren gecommitteerden daer in gedaene versouck nagekommen warden etc. Alsoe Rochus van Dulcken olt borgemeester ende Batholomeus Bruel, burgemeyster in der tijt der stede Rhenen, den lestverleden jaere in cope hebben aengenoemen zekere perceel affgrifte van Cathuijser vhenen van de edele heren Staten ’s lants van Utrecht d’selve gelegen omtrent Imichuysen, hebben d’ voorseide burgermeesteren versocht aen de vheenraden der Gelderse ende Rhenense veenen met het voorseide perceel vheens geadmitteert te worden ende gemeen Veengriffte, mits leverende octroy tot vermaninge in archivis van de veengenoeten, betalende de dubbelde contributie ende alle jaerlicxe uuytsettingen
3-5-1609: VERVOLG.

folio 051
bij de veenraden jaerlicx uuytgeseth zullen worden, ende lestleden rekendach zijn uuytgeseth, zijn hebben d’ veenraden oculair inspectie genoemen, ’tselve perceel veens gemeten, de wangrifte op ten anderen geslagen ’tselve perceel veens bevonden vierdehalve mergen vol veens, d’selve met de voorseide burgemeesters geaccordeert ende verdragen. Doch alles op behagen van de veengenoten tot op ten eersten aenstaende rekendach dat verseide burgemeesters daervan voor de dubbelde contributie zullen samentlijk betalen aen den cameraer der veengenoeten tot profijte der gemeen veengenoten de somme van tweehondertendethien carolus gulden van XX stuvers het stuck ende dat in drie eerstcomende rekendagen telckens een recht derde paert met den intresse van dyen welverstaende ’tgeene voor den eerstcommende rekendach wort betaelt daer zal de interesse geen plaets hebben ende van de resterende zullen brieven worden gelevert in ample forme. Boven desen zullen voorseide burgemeesters datelijk betaelen aen de kerckmeesters van de veenkerck achtendetwyntich gulden boven noch alle costen daeromme gedaen ende te doen sonder erch bij de veenraden in der tijt ende verseide borgermeesters deses t’ enen oirconde ondertekent op ten XV mey 1609, ende was ondertekent, G. de Montfoert, Jan Mertensz, Joost Adrijaensz, Peter Henrijcksz, Cornelis Clerck, Rochus van Dulcken, Bartholomeus Broell. Collatie.
20-6-1609: folio 051v
Op ten XX juny 1609 hebben mijn edele heren Niclaes van Berck, mr. Jan van Schade, jonker Justus van Rijsenborch, heer tot Rijsenborch ende Gelis van Ledenberch, secretaris ende
gecommitteerde van de heren Staten van Utrecht, neffens d’ heren borgermeesteren van Amersfoort, jonker Willem van Montfoort ende Joost Adriaensz, veenraden van de Geldersche ende Renensche veenen neffens meer andere gecommitteerden van de geïnteresseerden geassisteert met mr. Cornelis van Vianen haerluyder advocaet hem getransporteert tot Wageningen bij den rechter, dijckgraeff, heemraden ende eenige geërffden aldaer om te procederen tot opneminge van de Wageningensche dijck ende dat haer edele believen souden denselven dijck van nu voertsaen behoerlijk te doen onderhouden daerop d’ voornoemde heere dijckgraeff ende heemraden bekennende den dijck behoerlijk gemaeckt te sijn, seyden die aen te nemen ende besich te weesen om die te verhouffslagen, leverende onder hant van haerluyder secretaris acte van aenneminge. Edoch met sulcken reversael bij de geïnteresseerde te dier tijt aen hemluyden gedaen dat d’ cleyne faulten die sij alsdan aen den dijck noch seyden te resteren eerstdaechs
souden worden gebetert. Welcke faulten datelijk bij den geïnteresseerden geremediëert sijn geweest.

folio 52
Oick soe dat den heere dijckgraeff ende heemraden absolutelijk dat bekent op ten datum van voorseide XX juny een solemnele acte van aenneminge gepasseert ende ondertekent hebben met restitutie van ’t voorseyde reversael der resterende gebreecken, luydende d’ voorseide acte van aenneminge aldus. Wij, dijckgreff ende heemraden van Wageningen ende van Bennecum doen kundt dat wij neffens die gecommitteerden van de gemein landtgenoten der stadt ende onderhoerige landen van Wageningen ende Bennecum op huden then overstaen van de gecommitteerden der edele heren Staten ’s lants van Utrecht, mitsgaders in ‘t bijwesen die gecommitterden der geïnteresserden van de stadt Amersfoert ende van
20-6-1609: VERVOLG.

Venendael ende ennige omliggende dorpen besichticht hebbende die verhoeginge ende reparatiën nae voergaende overkomptst bij die voorseide geïnteresserden op ende aen den Wageningsche Rhijndijck gedaen bevonden hebben d’selve Rhijndijck duergaens tot costen van de geïnteresserden na behoeren verhoecht ende gerepareert te sijn volgents die begertte van onsen dijckgreff ende heimraden mitsgaders gemeine landtgenoten van Wageningen ende van Bennecum ende gelijcx die, vermoegens onse resolutie van den XXIXen may XVCacht wordt gerequireert in waren oircundt hebben wij deesen onderteickent, gesonden den XXten van junio XVICendenegen ende was ondertekent Aelbrecht van Armellen, Assuerus die Jeger,
Anthonis Kreefft, Gerrit de Haes, Anthonis van Wees, Wilhelm van Estvelt, Engbert Jansz, Henrick van Brienen, Otto van Ommeren. Collatie.
12-8-1609: folio 52v
Den XIIe augusti 1609 heeft Bruno van Cuijck, geswoeren lantmeter bij den edele hove van Utrecht ende Vrieslant toegelaeten ende geädmitteert ter instructie ende ten overstaen van Goert Verhaer, schout tot Luesden ende Cornelis Jansz van Mechelen cameraer in Venendael mede in presentie
van de eygenaers der landen daertoe specialicke bij Jan Thoenisz, bode tot Wageningen geconvoceert zijnde, gemeten d’ offgegraven eerde geëmployeert tot verhoginge van de Wageninschen dijck daer van d’ roede viercants in gelde bedraecht seven stuvers volgende voorgaende uutspraecke ende bevonden uutgegraven, ende een yder te competeren als volcht.
Jonckheer Van Linden. Uuyt den landen toebehorende jonckheer Van Linden sijn gegraven 45 13/16 viercante roeden aerde yder roede tot seven stuvers, compt aen gelde XVIe gulden XI stuvers.
Burgemeester Creeft cum sociis. Uut den landen genaamt den Troost sijn gegraven ses viercante roeden aerde, yder roede als boven gereeckent comt aen gelde II gulden II stuvers.
Domeynen. Uuyt den domeynen gelegen achter des drosten huys zijn gegraven eenendetachtich
ende eensestienen deel viercante roede aerden, behalven ’t gunt bij den rechter Armelen ende Jan
Wernersz cum sociis vergraven is, yder roede tot seven stuvers als boven comt aen gelde XXXVIII gulden VII stuvers VII penningen.

folio 53
Jan Claess, moelenaer. Uuyt den landen van Jan Claesz, moelenaer sijn gegraven hondertachtende ’tnegentich ende derthiensestienden deel viercante roeden aerden, offgetoegen sijnde ’tgunt tevoerens in de leste waternoot vergraven was, yder roede als boven, comt aen gelde LXIX gulden XI stuvers XI penningen. Mr. Caerl van Crackouwe.
12-8-1609: VERVOLG.

Uuyt den landen van mr. Caerl van Crackouwe sijn gegraven tweehondertseven ende drieachten deel viercante roede aerden, yder roede tot seven stuvers als boven, beloopt aen gelde LXXIIe gulden XI stuvers X penningen. Merrige Jan Thonisz suster. Uut den landen van Merrrichge voorseid sijn gegraven honderteenende drieachten deelen viercante roeden aerde, yder roede tot seven stuvers als boven, comt aen gelde XXXV gulden IX stuvers X penningen.
Borgemeester Brienen cum socio. Uuyt den landen van den borgemeester Brienen sijn gegraven vierhondertendetachtich viercante roeden aerden daerinne es gesmolte ’tgunt in de waternoot
tevoerens daeruuyt gegraven was, yder rode tot seven stuvers beloopt aen gelde CLXVIII gulden.

folio 53v
Christoffel van Daetzelaer. Uut den landen van Christoffel van Daetzelaer sijn gegraven twehondertnegenendevijftich viercante roede aerde offgetoegen zijnde ’tgunt in de leste waternoot tevoerens daeruuyt gegraven was, yder rode tot seven stuvers als boven comt XC gulden XIII stuvers.
Otto van Ommeren. Uut den landen van Otto van Ommeren sijn gegraven eenendetwyntich ende vijffachten deel viercante roeden aerde, yder roede tot seven stuvers als boven beloopt VII gulden XI stuvers VI penningen. Secretaris van Wageningen. Uuyt den landen van de secretaris van Wageningen sijn gegraven hondertveerthien ende achten deel viercante roeden aerde, yder roede tot seven stuvers als boven beloopt aen gelde XXXIX gulden XVII stuvers XIII penningen.
Evert Woutersz, smit cum socio. Uut den landen van Evert Wouterss, smit sijn gegraven drieëndeveertich een quartier viercante roeden aerden, yder roede tot seven stuvers als boven beloopt aen gelde XV gulden II stuvers XII penningen dus. Hendrick van Minden. Uut den landen van Hendrick van Minden sijn gegraven vierhondertderthien ende vijffsesthienen delen viercante roeden aerde, offgetoegen sijnde ’tgunt in de
12-8-1609: VERVOLG.

folio 54
leste waternoot tevoerens daeruuyt gegraven was, yder roede tot seven stuvers, facit CXLIIII gulden XIII stuvers III penningen. Hendrick Jansz, rademaecker. Uut den landen van Hendrick Jansz, rademaecker, zijn gegraven ses ende elffsestienden deel viercante roede aerden, yder roede tot seven stuvers als boven, beloopt aen gelde II gulden VI stuvers XIII penningen. Borgemeester Eschvelt. Uut den landen van den borgemeester Eschvelt sijn gegraven ses viercante roede aerden, yder roede tot seven stuvers als boven, beloopt aen gelde II gulden II stuvers. Vrouw Van Stralen. Uut den landen van vrouw Van Stralen sijn gegraven vierendevijftich viercante roeden aerde, yder roede tot seven stuvers als boven, beloopt aen gelde XVIII gulden XVIII stuvers. De Bagijnen tot Thiel. Uut den landen van de Conventualen van Thiel zijn gegraven hondertachtende’tseventich ende een quartier viercante roeden aerde, yder roede tot seven stuvers, beloopt aen gelde LXII gulden VII stuvers XII penningen. Jan van Brienen. Uuyt den landen van Jan van Brienen cum socio, gelegen tegenover de Vette Hen
12-8-1609: VERVOLG.

folio 54v
zijn gegraven tweeëndeveertich een quartier viercante roede aerden, yder roede tot seven stuvers, beloopt aen gelde XIIII gulden XV stuvers XII penningen. Jan van Brienen. Uut den bomgaert van Jan van Brienen zijn gegraven negenendetwyntich ende een quartier viercante roeden aerde, yder roede tot seven stuvers als boven, beloopt aen gelde X gulden IIII stuvers XII penningen.
Den VIe septembris 1609. De cameraer met scrijvens van de veenraden uut Venendael alhier binnen Utrecht gecomen zijnde ten fine om te hebben advys dienende om te remediëren tegens d’ cribbinge die Jan Toll, pachter ende factoer van de lantcommandeur recht over d’ canael van de cribbe voornoempt eerstdaechs te doen maecken, sijn geladen jonker Jacob van der Maeth ende jonker
Willem van Montfoert ende Joost Adriaensz, veenraden, mitsgaders Reijnier Vreem, Floris Foeijt ende mr. Jacob de Wijs, veengenoeten ende is bij de presenten goet gevonden ende geresolveert dat men den advocaet Vijanen versoucken ende met d’selve sich bij de lantcommandeur transporteren sall om hem te bewegen dat hij desistere van ’t leggen van de voorseide cribbinge ende indyen hij persisteert dat men daerjegens aen de heeren Staten interdictie versoucken ende alsoe bij wege van

folio 055
justitie versien sall sulcx men ten meeste oerbaer bevyndt te behoeren presentibus d’ cameraer Van der Maeth, Montfoert ende Vreem.
17-9-1609: Den XVIIe septembris 1609 hebben den edele Jacob van der Maeth, Joest Adriaensz van Driebergen, Cornelis Clercq, Peter Henricxs, veenraden ende Reijnier Vreem, veengenoet ende in desen gecommitteerden neffens Steven Pelt, haerluyder secretaris hun getransporteert in de Grebbe ende vandaer met Reijnier Henricxsz tot Renkum ende Cornelis van Manen onder Wageningen wonachtich meesters ende werckluyden van dijckagie, cribbingen, hooffden ende appendentiën van dyen hun getransporteert nae ’t Rijnschut aen de Rijnstroom ende aldaer gevonden Gerrit Eelgisz, dijckmeester tot Wijck, mitsgaders Jan Toll secretaris tot Rhenen, jonckheer Ernst van Amerongen, mr. Cornelis d’ Vijana, advocaat ende Aernt van Steenwijck, rentmeester ende gecommitteerden van de here lantcommanduer t’ Utrecht ten fine om te visiteren d’ uuytstekende cribbinge bij d’ voorseide Toll in name van d’ commandurije tot Rhenen voer seecker uuterweert boven d’ canael van de Grebbe in voergaende jaeren doen leggen mitsgaders d’ santvlaech ende ondiepte voer de voorseide canael geprocedeert beneden welcke cribbinge nochtans boven ende naerder d’ voorseide canael verstaen worden dat d’ voorseide Toll noch van meninge was een andere cribbinge te maecken hebbende daertoe alrede rijs ende staecken in

folio 55v
voerraet gecoft doer welcke gemaeckte cribbinge d’ voorseide veenraden sustineerden d’ santvlaechen geprocedeert te zijne ende indien daer beneden noch een andere geleyt worden dat alsdan de canael t’samen toeloepen soude. Waerjegens d’ gecommitteerden van de lantcommanduer in souderheyt d’ voorseide Toll sustineerden dat doer de gemaeckte ende noch voorts te maecken cribbinge geen schade noch ondiepte voer de voerseide canael en was geprocedeert noch procederen en conde maer dat sulcx causeerde d’ cribbinge van de grave Van Cuijlembourch aen d’ sijde van de Betuwe gelegen
17-9-1609: VERVOLG.

eyntelijk hierop gehoert in parthijen presentie eerst Gerrit Eelgisz verclaerden dat dese cribbinge soe die nue leyt geen schade voer de voorseide canael en hadde gecauseert maer dat hij van cribbinge die naerder d’ canael soude worden geleyt niet wilde seggen. Ende daernae alsoe mede gehoert d’ voorseide Cornelis van Manen ende Remmert Henricxsz verclaeren dat d’ voorseide cribbinge geen vordel, maer eer schadelijk was d’ canael ende soe noch een ander naerder cribbinge geleyt worden soude d’ canael buyten twijffel toelopen waervan attestatie notariael ter selver tijt gemaecktt worden. Oock soe dat eyntelijk d’ voorseide Cornelis de Viana in name van de lantcommmanduer aennam met hem te sullen spreken dat in twee jaeren
niet meer gecribt noch dat d’ oude cribbinge niet verhoocht noch verlengt soude worden.

folio 56
Begerende daeromme dat alsoe d’ veenraeden rijs vandoen hadden dat zij van zijne edele d’ rijs ende
d’ staecken tot nye cribbinge gecoft, wilden overnemen waerop d’ veenraeden seyden metten hueren te sullen spreken daermede parthijen resolveerden dese saecke ende alle questiën van dyen te houden in state bij provisie totdat anders bevonden mocht worden. D’ veengenoeten dienstelijk te zijn
hebben voorts d’ veenraeden geresolveert dat beneden d’ voorseide canael ende ter plaetse aengeweesen eerstdaechs een cribbinge tot veengenoeten costen geleyt ende gemaeckt sal worden sulcx ten meesten oerbaer tot schueringe ende wechneminge van de voorseide santvlach ende ondiepte bevonden sall worden te behoeren. Collatie.
17-9-1609: Op huyden compareerden voer mijn, Steven Pelt, openbaer notaris bij den Hove van Utrecht geswoeren ende geadmitteert ter presentie van getuygen onder benoemt hiertoe gerequireert Remmert Henricxsz tot Renckum, out omtrent LXIIII ende Cornelis van Manen onder Wageningen op ’t veer woonachtich out omtrent LVI jaeren, attesteren ende verclaeren bij de waerheyt in eedts plaetse ten versoucke van de veenraeden van de Gelderse ende Rhenensche veenen dat zij op huyden gesien ende gevisiteert hebben zeeckere cribbinge leggende aen de Rijn voer de weert van de commanduerije van Rhenen boven de canael van de Grebbe mitsgaders seecker santvlaech voer deselve canael ende Rijnstroom responderende dat d’selve cribbinge d’ voorseide canael

folio 56v
ende voergecomen santvlaech gansch niet vordelijk en can wesen maer eer schadelick es gelijcx die
meer schadelick zijn zoude indien die hoger, breder ofte langer gemaeckt worden. Verclaeren oick
dat bij aldyen beneden d’ voorseide cribbinge naerder d’ canael noch andere meer cribbingen ofte dyergelijcke uutsteeckselen gemaeckt worden, dat alsdan d’ voorseide canael ten Rijnstrome apparentelick ende buyten alle twijffel toelopen soude ende voer redenen van wetenschap dat zijluyden van jongs op ende soelange zij haer selffs man geweest zijn met dijckagie, hooffden ende cribbingen te maecken omgegaen ende daeraen gearbeyt hebben, presenterende ’tselve gestant te doen. Aldus gedaen in de Grebbe bij Rhenen ten huyse van Thonis Woutersz ter presentie van denselven ende Thonis Cornelisz den Berger, getuygen hiertoe geroepen die d’ minutie metten comparanten ende mijn notaris in mijns prothocolle ondertekent hebben op ten XVIIen septembris 1609 ende was ondertekent met dusdanige merck daerbij geschreven stonde, dit es ’t merck van Remmert Henricxsz noch met dusdanige merk daerbij geschreven stonde, dit es ’t merck van Cornelis van Manen verseid, Thonis Wautersen Thonis Cornelijsz, mij present St. Pelt, notaris.
27-9-1609: Den XXVIIen septembris 1609 propositiën voorgehouden, geproponert ende geresolveert op ten open reeckendach tenselven daege gehouden binnen Utrecht bij de gemeene veengenoeten van Gelderse ende

folio 57
Renensche veenen daertoe specialicken geladen ende verscheven zijnde.
In den eersten te committeren tot audiëntie van de reeckeningen zoe van den cameraer, directeur als van de kerckmeesters van Venendael ende den schout van Rhenen hebbende den ontfanck van de boeten inplaets van de contrerolleur. Peter Henricxsz, Adam Henricxsz, Reijnier Vreem ende Joest Adriaensz sijn tenselven functie gecommitteert. Item achtervolgende d’ octroy te eligeren nye veenraeden. Worden geëligeert ende genomineert Cornelis Clerck, Joest Adriaensz, jonker Willem van Montfoert, jonker Jacob van der Maeth, Jan Martensz, Reijnier Vreem ende Loduwijck Lommertsz. Noch te eligeren een nye kerckmeester in Venendael. Reijer Cornelisz Bunt wort gecoeren als kerckmeester. Item alsoe ten verleden jaere op den reeckendach geresolveert was dat men de neringsluyden ende die

folio 57v
ten halven greven ten regarde van haer huysingen ende neringe soude offvragen off zij mede tot reparatie van de Wageninschen dijck willen contribueren ende hoeveel, ende van yders antwoort notitie maecken om daernae den onwilligen uute Grift gesloeten ende anderssins doen bedwanck van de heren staten totte contributie geconstringeert te worden ende dat niettegenstaende missive aen de veenraeden ende buermeesters in Venendael geschreven, daer van niet en es gevolcht datt daeromme alsnoch uterlijk dierhalven geresolveert ende in ’t werck gestelt mach worden sulcx in desen behoert. Wordt geördonneert dat men voergaende resolutie sal in’t werck stellen ende de buermeesters spreecken om daer deselve de gemeene buyren ende neringsluyden totte quotisatie gesproecken ende geïnduceert te worden maeckende daer van notitie om daernae gedaen te worden naer behoeren welverstaende dat die ghene die als
27-9-1609: VERVOLG.

veengenoet contribueren, sullen moegen corten aen haer contributie dat zij in desen als neringsluyden hebben te gelden. Off mede bij de veengenoeten gecommitteert zullen worden tot het hoeren ende sluyten van de reeckeninge van de Wageningenschen dijck. Worden daertoe gecommitteert twee van de veenraeden daervan kennisse hebbende ende best vacerende. Noch te resolveren hoe ende wat vougen geremediëert sall worden tegens de santvlaech voer de canael van ’t Rijnschut geloepen ende off allleen daerjegens bastant es d’voergenoemen cribbinge daeromtrent te leggen. Wort geresolveert dat men d’ cribbinge eerstdaechs sall leggen bij advys van dijckmeesters daertoe committerende Joest Adriaensz ende Reijnier Vreem.

folio 58
Off men tegens Martini toecomende d’ schouwe uutvueren dan off men daermet tegens d’ toecomende somer supercederen sall. Geresolveert dat d’ chieringe gedaen sal worden bij de veenraeden in Venendael supercederende mette schouwe tot vermaninge. In wat vougen men innen sal van Cornelis Clerck, Adam Henricxsz, Aelt ende Rijck van Amerongen d’ renten van IC XXIII gulden IX stuvers1604 verschenen ende van de LIII gulden IX stuvers hooftsoms ende navolgende renten van dien, dan off men voertaen dat uute reeckeninge sal laten vermits sij sustineren niet schuldich te zijn. Wort geresolveert dat dit in reeckeninge sal geroyeert ende als gequeten ende offgereeckent daer uut gelaten worden mits gevende ten behouve van de kercke eens ses gulden.
Gijsbert Gerrit Joestensz, Cornelis Clerck d’ jongen, MatijsPetersz ende Cornelis Dircxsz Buecken met een stuck veens op ses mergen, Jan Thomasz ende Sweer Goertsz met vier mergen op ten santhaer, Jacob Dircxsz met eene mergen aldaer ende Rochus van Dulcken ende Bartholmeus Brueel met seecker perceel Cathuser veenen geëstimeert op III½ mergen versoucken in de Grifte geadmitteert te worden op dubbelde ende contributie volgende accoerde met d’ veenraeden gemaeckt ende alsulcx approbatie op ’tselve.
27-9-1609: VERVOLG.

D’selve accoert worden aengenoemen ende geapprobeert mits leverende octroy.

folio 58v
Off men nye uutsettinge doen dan off men daermet supercederen sal tot dat het sloth van de reeckeninge van de Wageninschen dijck gesien zij. Sal daermet gesupercedeert worden totdat het de reeckeninge van de Wageningenschen dijck gesloeten sal zijn. Dat men ordre stelle op de maet van tonne, manden die abusive bij de mandemaeckers groeter gemaeckt worden dan d’ lijst daervan hemluyden gegeven vermelt. Geresolveeret dat men een ijsere staende maet met drie ijsere banden nae advenant d’ bodem, middel ende bovenste maecken sal waer over die manden zullen worden geijkt ende dit all nae advenant van de groete die nue meest gemaeckt ende gebruyckt wort.
Aelbert Thonisz, voergaende kerckmeester versouckt van ’t resterende slott zijnne reeckeningen tot XCIXe gulden II stuvers VIII penningen betalinge. Is geresolveert dat hij ’tselve zal corten aen zijn contributiën. Andere propositiën bij de nye veenraeden gedaen.
Alse eerst te elegeren een nye cameraer. Voer dit jaer es gecontinueert ende gecommitteert Cornelis Jansz van Mechelen.
27-9-1609: VERVOLG.

folio 59
Item een directeur van de wercken. Cornelis Clerck es dit jaer als directuer gecommitteert ende gecontinueert. Alsoe d’ veenraeden refuseren langer op den boom te gaen in conformite van de resolutie van den jaere XVC endezeven. Soe wort als controlluer gecommitteert N. [niet ingevuld] mits doende reeckeninge bewijs ende reliqua. Den XXVIIIen septembris 1609 heeft Claes Janss Vosch als gecommitteert bij die van Schonoven ten versoucke van die van de Panneringe in Selant gecompareert in de vergaderinge van de veenraeden binnen Utrecht op den reeckendach vergadert, versouckende versien te worden in stuck van de maet op de torffmanden ofte tonnen tot Schonoven volgende seeckere missiven, lijsten ende instructie bij hem in voersomer aen de cameraer gelevert ende d’ cameraer daerop gehoert verclaerden die verleyt ende in Venendael gelaten te hebben. Sulcx dat d’ veenraden daerop alsnue niet hebben cunnen resolveren, maer ordonneren dat d’selve missive ende stucken aen hemluyden eerstdaechs overgesonden ende dat daerop alsdan gedaen sall worden soe zij bevynden zullen te behoeren, dienende mits dyen dit alleen d’ voorseide Claes Jansz voer acte van diligentie.
10-10-1609: folio 59v
Den Xe octobris 1609 ontfangen twee missiven van de veenraden in Venendael residerende, d’ een van den VIIIen ende d’ ander van de IXe octobris verleden, inhoudende dat d’ schippers niet en willen gedogen dat op de canael van Grebbe in Rijn geleyt worden enige hooffdekens alrede begonst te leggen tot schueringen ende wechneminge van sant daer voer gecommen als seggende dat haer schepen daerop souden connen te stoeten maer sustineerden dat men inplaetse van dyen d’ oude ritsinge soude verlengen ende alsoe ’t sant daervoer een voet ofte anderhalff opgraven om alsoe daerdoer uute canael te coemen, hebben samentlijk d’ veenraeden binnen Utrecht residerende uterlijk geresolveert dat men in conformite van voergaende resolutie ende bespreck oick met advys van Peter d’ Rues ende Cornelis Thonisz, dijckmeesters noch in verleden weecken in loco genoemen sall voertgaen met d’ begonnen hooffekens ende geenssins eenyge vorder uutstekende ritsinge maecken ofte daervoer yet graeven als maer voer desen vaerte tot particuliere proffijt van sommige dienende daer nochtans d’ begonnen hooffdekens schueren ende wechnemen sullen allen t’ sant voer ’t gat geprocedeert gelijcx Joest Adriaensz ende Reijnier Vreem, veenraeden in mette voorseide dijckmeesters in loco geweest hebbende rapporteren van hemlieden ende van meer andere alsoe verstaen te hebben rapporteren oick dat d’ voorseide twee dijckmeesters verclaeren dat het sant schieten in questie geprocedeert es door d’ uutsteckende

folio 60
cribbinge bij Jan Toll op de Commanduers weert geleyt ende dat alsulcx d’ voorseide canael t’ enemael toeloepen sall indien d’selve cribbinge insonderheyt de verhoginge daerop nue noch gedaen niet wechgenoemen worden ende des te meer soe daeraen vorder wort gemaeckt.
10-10-1609: VERVOLG.

Waeromme d’ veenraeden goet vynden tegens d’ voorseide Toll ende den lantcommanduer in te stellen ende hen te laten insinueren desen navolgende protestatie. Up huyden compareerden voer mijn Steven Pelt, openbaer notaris bij den Hove van Utrecht geswoeren ende geadmitteert ter presentie van loffweerdige getuygen onderbenoempt hiertoe gerequireert die edele jonker Jacob van der Maeth, jonker Willem van Montfoert, Reijnier Vreem ende Joest Adriaensz van Driebergen, veenraeden van de Gelderse ende Renense veenen, vervangende ende hemlieden sterck makende voer d’ andere haere medebroederen ende verclaerden dat alsoe t’ haere kennisse gecomen es, dat den edele heeren lantcommanduyr Duytschen oerdens doer Jan Toll zijnen rentmeester ende factoer van de lantcommanduerije goederen tot Rhenen hem onderstaen heeft voer uute commandurie gedaen tot Rhenen weyweert boven d’ canael van de Grebbe ten Rijnweert te maecken ende uut te steecken seeckere cribbinge waeraen zijne edele doer de voorseide rentmeester binnen corten daegen noch eenyge verhoginge gedaen heeft ten fine om beneden d’ voorseide weyweert uute riviere van den Rijn aenwasch te becommen, nochtans ongeorloft te attenteren

folio 60v
ende uut te vueren in prejudicie van eenyge canalen ende ’s lants watergangen, ende dat zij bevynden voer d’ voerseide haerluyder canael op den Rijnstroom een merckelicken groete santvlaech geschoeten te zijn waerduer haerlieder torffschepen alrede met geen middel jae genoechsame hoochwater kunnen uutcomen, ’twelck zij inderdaet bevynden geprocedeert te zijn doer de voorseide cribbinge die ongetwijffelt causeren sall een t’ enemale santbestulpinge ende verstoppinge van de voorseide canael gelijcx verscheyden dijckmeysteren ende luyden hem dies verstaende in loco geweest ende op alles
10-10-1609: VERVOLG.

geleth ende inspectie oculaer genoemen hebbende expresselijk verclaeren tenderende ’tselve tot uterlicke ruïne van de gemene veengenoeten ende allen den ingesetenen van Venendael dat daeromme zij comparanten in de voorseide qualite ende vanwegen d’ samentlicke veengenoeten ende ingesetenen van Venendael bij desen jegens d’ voornoemde edele heere lantcommanduer ende zijne rentmeester Jan Toll expresselijk protesteren van alle costen, schaden ende interessen die zij alrede doer d’ voorseide santvlaech (geprocedeert over ’t uutsteecken ende maecken van zijne edele cribbingen) gehadt ende geleden hebben ende noch sullen moegen hebben ende lijden van meninge zijnde all ’tselve aen hemluyden te verhalen daer ende soe zijluyden te rade bevynden zullen te behoeren. Versouckende hiervan acte om die heere lantcommanduer ende d’ voornoemde Toll geïnsinueert te worden die haer bij deesen gegonst es. Aldus gedaen ten comptoire mijns, notaris staende binnen

folio 61
Utrecht op Sinte Marien Plaetse ter presentie van Joost van Raelt ende Simon de Bartoel, beyde kleermaeckers ende borgers t’ Uytrecht, getuygen hiertoe geroepen die d’ minute mette comparanten ende mij notaris ondertekent hebben op ten XII october 1609 ende was ondertekent J. van der Maeth, G. de Montfoert, Reijnier Vereem, Joest Adriaensz, noch met dusdanige merk daerbij geschreven stonde, dit es ’t merck van Joest van Raelte, getuyge Simon de Bertoul mij present St. Pelt notaris. D’ insinuatie van dese protestatie heb ick onderscreven pander gedaen op ten IIe novembris 1609 den edele lantcommanduer ende Johan Toll, secretaris tot Rhenen all ten fine als in deselve. Antwoorden mijn den edele heere lantcommanduer voorseid d’ insinuatie te staen ende te
10-10-1609: VERVOLG.

versoecken copie die ick den selve op ten IIIIe novembris deur zijnen dienaer Cordenoort gelevert hebbe, ende Johan Toll antwoorden mijn als volcht, dat hij die qualite in de acte van protestatie jegens hem genoemen well expresselijken te ontkennen, te weeten dat den heere lantcommandeur duer hem Jan Toll als zijnen rentmeyster ende factoer van de commandurie goederen tot Rhenen d’ voorseide cribbinge zoude hebben doen maecken, zoe hij noot

folio 61v
rentmeyster ofte factoer van de voorschreven heere lantcommanduer ofte commandurie goederen geweest en es ofte alsnoch es. Nemaer dat den here lantcommanduir d’selve cribbinge tot preservatie van zijnen weert duer zijn edele dienaer Cornelis Back heeft doen maecken, zulcx dat dese protestatie den voornoemde secretaris in ’t minste niet en concerneert ofte aen en gaet ende oick de
selve niet en is aennemende relaterende deesen etc. Bij mij ende was onderteyckent W. van Meteren.
16-11-1609: folio 62
Den XVIen novembris 1609 hebben d’ veenraeden doer Joest Adriaensz specificatie van betalinge, verschot ende oncosten op Wageninschen dijck gedaen bij Cornelis Jansz van Mechelen, cameraer van Venendael als daertoe gecommitteert, overgelevert in handen van Wouter van Beest om zijn schoonvader Goert Verhaer te seynden ende die alsoe met d’ geïnteresseerden te examineren, ontfangende van deselven wederom twee specificatiën van verschot, vacatiën ende anders d’ een bij die van Amersfoort ende d’ ander bij den schout van Luesden gedaen, d’welck bij de veenraeden gevisiteert ende in haer regardt zeer exorbitant bevonden zijnde hebben ’tzelve ’s anderen daechs den here Van Geristeijn gecommuniceert ende metten selven geresolveert dat men d’ specificatie
van de schout van Woudenberch daerbij ontfangen metten selven een dach aenstemmen daerjegens die van Amersfoort ende Luesden verdachfaerden ende alsoe van elcx een gecommitteert te worden versoucken sall om d’ respective specificatiën geconfereert ’t stuck van vacatiën ter costen ende anders egalicken tot laste van de dijck gestelt ende daervan een generale reeckeninge geconcipieert te worden naer behoeren.
17-11-1609: folio 62v
Den XVII novembris 1609 ontfangen dese navolgende twee missiven uut uuyt Venendael, luydende aldus. Edele zeer wijse discrete veenraden der Gelderse ende Rhenensche vhenen, onse metbroederen. Alsoe wij u edele lestmael hebben geschreven nopende de cribben te leggen onder den Berch, dat hetzelve niet raetsaem en ware niettegenstaende hebben u edele begeert dat men daermede zoude voertvaeren, ’twelck gedaen hebbende de gehele gemeente der veengenoeten oversulcx geweldelick gecrimineert onder hemlieden officianten opgeworpen ende met gemene clockgeslach vijff ofte zes daegen met arbeyden in ’t gatt gevallen ’tselve alsulcx verdiept dat die gemaeckte cribben geheel nodeloos en vordeel en zullen cunnen doen, mede waeren die van Rhenen geresolveert soe d’selve cribben niet te niet en waeren gedaen, souden zijlieden d’selve met gewelt hebben gebroecken. Soe wij verstaen hebben daer zij vele schipperen alrede hebben op doen hoeren dat hetselve soude strecken tot verlandinge van haer gat. Dient daeromme terwijlen dat de rijs noch goet is, dat men die opbreecke ende verbesige daer het zal eysschen ende behoeren, derhalve zoude zeer raetsaem wesen

folio 63
dat u edelen datelicken van den uwen committeren alhier te commen met den anderen mogen resolveren ’tgene tot gemeens beste sal behoeren. Ende de gemeente met goede redenen mogen worden gestilt, hier comende zullen malcanderen vorders van alles naerder bericht doen hier met u edelen samentlijk in Goodts bewaringe bevelende met haest uut Venendael desen XIIII november 1609. Wat leger stonde. Ter ordonnantie der veenraden in Venendael residerende ende was ondertekent A. H. Venendael Het opschrift des brieffs was aldus. Aen de eersamen zeer discreten Joost Adriaensz, veenraet der Gelderse ende Rhenensche veenen op te Coornmerckt in de Berendans t’ Utrecht. De twede missive luyde aldus.
17-11-1609: VERVOLG.

Edele zeer discrete, wij hebben u edelen alover eergisteren geschreven de gelegentheyt van de Grebbe in ’t verdiepen ende vernemen noch u persoon ofte schrijvens daeromme zult gelieven noch aensiens dese datelijk te committeren uuyt den uwen alhier in de Grebbe omme oculaer inspectie te nemen, wij ons mede aldaer zullen vervuygen ende resolveren ’tgene tot ’s gemeents beste zal dienen. Met haest uut Venendael desen XVIe november 1609. Wat leger stonde. Ter ordonnantie de veenraden in Venendael residerende ende was ondertekent A.H. Venendael. In dorso des brieff stont als volcht. Aen de eersamen Joost Adriaensz, veenraet der Gelderse ende Rhenense vhenen, datelijk zijne metbroederen te behandygen tot Utrecht. Jegens d’ voorseide missiven worden vanwegen d’ veenraeden /[marge] Collatie/

folio 63v
binnen Utrecht residerende gerescribeert als volcht. Eersame goede vrunden ende medebroederen.
Wij hebben u missive van de XIIII novembris 1609 doer Adam Henricxsz op de naem van veenraden ende d’ twede van den XVIe novembris in de laten avont, beyde op de naem van veenraeden in Venendael geschreven ontfangen ende den inhouden van dyen geleyt in behoerlijke deliberatie, vougen daerop voer antwoort dat wij persisteren bij de resolutie met advys van de dijckmeesters voergaens bij ons rijpelijk genoemen, te weeten dat men met het maecken van de ritsinge ende cribbinge onder den berch begonst zal voertvaeren gelijcx metten dijckmeesters nae voergaende visitatie uterlick geresolveert was ende daertoe onse materialen ende nergens anders toe employeren ende soe dat niet en helpt, dat men dan sien zall aen d’ andere zijde op de grave Van Cuijlembourchs weert een hooft te procureren
17-11-1609: VERVOLG.

geconsidereert dat meer te volgen staet het advys
van luyden in saecken geëxperimenteert ende ervaren, dan op ’t aenlopen van schippers ende anders die met groet onverstant haer selffs hooft volgende daer in meer haer eygen prouffijt voor een reyse als ’t gemeen veengenoeten besten soucken soe apparentelijk ’t uutgegraven sant bij hoochwater wederom inschieten ofte een nye opwellinge met meerder santvlaech causeren zal. Ende soe sie die van Rhenen seggen willen dat zij bij dese onse ritsinge geprejudiceert zijn die soeveel dusent roeden boven d’ stadt leyt dat immers geen apparentie en heeft.

folio 64
Soe can men wel verstaen dat het uutsteeckende hooft op de lantcommanduers weert (die soe nae bij onse canael gelegen es) veroersackt heeft het verstoppen van deselve canael in vougen dat indien u edele eenyge oppositie geschiet in ’t maecken van cribbinge ende effectueren van onse resolutie soe sall u edele gelieven ‘tselve ons over te scrijven mit expressie van de aucteurs van de begonsten
uutgravinge clockgeslach ende diergelijcke om tegens d’selve als perturbateurs van ‘t gemeen welvaren ende infracteurs van onse octroy ende commissie geprocedeert te worden naer behoeren. Protesterende bij desen well expresselijk dat wij in ’t minste van de costen die op soedane uutgravinge mochten gebeuren in veengenoeten reeckeninge niet en sullen lijden daer van wij u edelen ende den cameraer gewaerschouwt willen hebben hiermede u edele, den Here bevelende raptum Utrecht desen XVIIen november 1609 wesende vrijdach ’s avonts.
28-11-1609: Den XXVIIIe novembris 1609. D’ veenraden binnen Utrecht residerende neffens Loduwijck Lommersz collegialiter vergadert zijnde hebben geresolveert dat men over den moetwillige opposanten die in Venendael de gemaeckte cribbinge voer ’t Rijnschut verdorven ende op hun eygen auctoriteyt uutgravinge van eenich sant gedaen ende daer beneffens d’ veenraden geïnjurieert ende gedreycht hebbende, sal doleren aen de heren Staten gebruyckende te dien fine mede den advocaet Sarcerius, waerop zij verclaren d’ veenraeden in Venendael gehoert te hebben die ’tselve alsoe approberen ende resolveren. Resolveren noch dat men metten grave Van Cuylenbourch sall doen accorderen om

folio 64v
sijne hooftdinge ende cribbinge over d’ lantcommanduers weert langer te doen uutsteecken ende daermet alle d’ santvlagen te verdrijven, gelijcx die dijckmeesters verclaren ende goet vynden, mits dat men bij missive alvoerens den veenraeden daervan verwittinge ende haer advys daerop nemen sal.
18-1-1610: Den XVIIIe january 1610. Ontfangen scrijvens van de veenraden in Venendael inhoudende dat ’t water was gewaschen anderhalff voet hoger als ’t was ten tijde van de overloop van de Grebbedijck ende dat die van Wagenigen nae den dijck niet seer uut en sagen off men daeromme niet goet vyndt daerop te doen waecke hebben d’ veenraeden nae voergaende deliberatie geresolveert ende gerescribeert dat men bij provisie in ’t secreet daerop sal doen wachthouden ende dat men daerop
mede advys sall hoeren van die van Amersfoert. cum suis, geïnteresseerde, tot welcken eynde datelijk aen de borgermeester Hardevelt geschreven es geworden ende hem daernae mondeling gehoert. Maeckten hem in desen conform.
17-3-1609: Den XVIIe marty 1610 heeft den cameraer Cornelis Jansz binnen Utrecht den veenraden collegialiter vergadert ende geladen zijnde aengegeven dat een jaer renten van de opgenoemen penningen totte Wageninschen dijck geëmployeert, verschenen was, versouckende dat tot betalinge van dyen ordre soude worden gestelt mitsgaders dat een schaudach mocht worden geleyt,

folio 65
d’ canael van de Grebbe besichticht, d’ faulten geremedieert ende voorts een nye settinge gedaen te worden nae behoeren, tot vervallinge van de oncosten in den jaere 1609 gevallen. Waerop bij deselve veenraden geresolveert es dat den cameraer hem sal adrescheren aen die regierders van Amersfoert cum suis om te hebben furnissemente van d’ een helft van een jaer renthen der genoemen penningen verschenen in januario verleden ende daerbij uut des veengenoeten incommen d’ ander helfte te vorderen ende aengaende ’t vorder dat ’tselve op ’t leech water gedaen ende bij die van Venendael aen veenraden gescreven ende een dach bestemt sall worden doende sijluyden alvoerens behoerlicke chieringe.
11-4-1610: Den XIe aprilis 1610. D’ veenraeden binnen Utrecht wonende collegialiter geladen ende vergadert zijnde hebben geresolveert dat zij hun op dynsdach ’s avonts den Ie mey 1610 sullen vervoegen in Venendael om ’s woensdaechs daernae wesende den IIe mey d’ schauwe uut te voeren mitsgaders op den IIIe mey donredach hun transporteren omtrent Wageningen op de vergaderinge van de heemraeden ende hun aendienen dat sij willen versorgen dat den Wageningenschen dijck in goede reparatie gehouden worde. Item dat men ten selven daege met dijckmeesters die daertoe gedachfaert sullen worden sal compareren in de Grebbe aen ’t Rijnschut om ten meesten oerbaer van de veengenoeten te resolveren op de reparatie ende diverteren van de santvlage aldaer voer ’t schut geschoeten ende dat te dien fine d’ veenraeden in Venendael middelretijt chieringe sullen doen om d’ voorseide schauwe naer behoren gedaen te worden.

folio 65v
D’ veenraden van de Gelderse ende Renense veenraden binnen Utrecht residerende hebben mitsdesen geconstitueert ende machtich gemaeckt Aernt van Harticxvelt, procureur in den Hove van Utrecht in omnibus ad lites in communi forma ratificerende ende approberende ’tgene bij de voorseide Harticxsfelt, haerluyder procureur in haere saecken alrede gedaen es ende noch gedaen sal worden. Aldus gedaen binnen Utrecht ende in kennisse der waerheyt bij haeren secretaris ondertekent ende haerluyder gemeen pitsier op spatie van desen gedruckt desen XVIe aprilis 1610.
28-4-1610: Den XXVIIIen aprilis 1610. Geschreven aen Goert Verhaer, teneynde denselven believen wilde d’ geïnteresseerden aen te dienen dat alsoe op toecomende donredach in mey d’ heemraeden van Wageningen vergaderen souden, dat haer edelen neffens enyge van veenraeden committeren wilde om d’ voorseide heemraeden het onderhouden van wagendijck in conformite van haere belofte te recommanderen, ende alsoe in ’t derwaerts gaen d’ faulten die daer in mochten gecomen sijn doer ’t verleden hoochwater in consideratie te hebben, waerop denselven Verhaer in de name van de regierders van Amersfoert ende alle d’ andere geïnteresseerden in Venendael aen de samentlijke veenraeden aldaer zijnde op ten Ien mey 1610 rescribeerde dat zij ongeraden vonden op de voorseide

folio 66
donredach hun aen de heemraeden van Wageningen te transporteren ende mits dyen nymant committeren en wilde. Welcke rescriptie gehoert, verclaerden d’ veenraeden ’tselve daerbij oeck te sullen laten berusten sonder hun aen de voornoemde heemraeden van Wageningen ten voorseide fine te transporteren. Acte van eedt van veenraeden.
2-5-1610: Den IIen may 1610 hebben in Venendael jonker Jacob van der Maeth, Reijnier Vreem, Joest Adriaensz van Driebergen, Loduwijck Lommitsz, Cornelis Clerck ende Jan Meertensz (als op ten lesten rekendach binnen Utrecht gehouden, neffens jonker Willem van Montfoert alhier absent, tot heemraeden van de Gelderse ende Renensche veenen gecoeren zijnde) in handen van Frederick van Duverden, schout tot Rhenen als officier van de plecke naest d’ veenen gelegen, gedaen haeren eedt dat zij haer sullen reguleren in ’t stuck van haere officie nae den tenuer van de brieven van octroy daervan zijnde, actum Venendael. Ten selven dage voer ende naenoen hebben d’ veenraeden ter assistentie van respective schouten van Rhenen ende van Eede uutgevoert ende voltoegen d’ schauwe volgende d’ chieringe daervan gedaen.
3-5-1610: Den IIIe may 1610 hebben Wouter Evertsz ende Evert [niet ingevuld] vaertmeesters ter presentie van de veenraden in handen

folio 66v
van schout van Rhenen haeren eedt vernyuwet. Is oock bij den controlluer Peter Henricxsz geleyt in schouten handen d’ cedulle van boeten op den boom gevallen in aprili verleden tot desen dach toe houdende daervan dubbelt onder subsignaet van schout inhoudende memorie om te causeren d’geenen die d’ schutmeesters geslagen ende gedreycht hebben om daer van te doen reeckeninge, bewijs ende reliqua. Hebben oeck d’ veenraeden metten schout van Rhenen ende Eede gereyst in Grebbe boven ’t Rijnschut om te visiteren d’ hooffden ende cribbinge bij de veenraden met advys van dijckmeesters ende gedragen consent van de veengenoeten aldaer geleyt ende bevonden dat die alrede sonderlijk d’ eerste cribbinge voor ’t Rijnschut off voer de canael onder den berch geleyt gecauseert hebben een merckelijke diepte ende wechneminge van de santvlaech, daer voer geschoten. Resolverende daerbij dat d’ veenraden in Venendael eerstdaechs sullen ontbieden dijckmeesters uute Betuwe ofte ontrent Wageningen wonende in desen voermaels gebruyckt om met advys van deselve d’ voorseide cribbinge te verhoegen oeck te verlengen is ‘t noot mitsgaders op de ritsinge daer recht over leggende te letten, die ten dele wech te nemen ofte anders d’selve te repareren, sulcx die dijckmeesters verstaen sullen tot proffijt van de veengenoeten te dienen
ende te behoeren.
3-5-1610: VERVOLG.

folio 67
Hebben oeck geordonneert den kerckmeester d’ pastoriael huyse te repareren voer soeveel daeraen notelijk bevonden wort te dienen ende te behoeren ’twelck onder specificatie ende quitantie in reeckeninge gepasseert zall worden ende soe den staet van de kercken incommen sulcx niet en mach lijden dat hem ’tselve goet gedaen worde bij den cameraer van de veengenoeten die daervan in sulcken gevalle uutgeeff in zijne reeckeninge sall hebben te maecken naer behoeren.
Ordonneren noch den cameraer Cornelis Jansz van Mechelen van jonker Gijsbert van Hardenbrouck eertijts schout tot Rhenen te vorderen reeckeninge van de administratie der boeten op den boom gevallen ende tot sluyten van deselve te procederen mitsgaders ’t gunt d’ veengenoeten daervan pro rata competeert te ontfangen ende daervan in reeckeninge te verantwoorden.
Item ordonneren noch d’ buyrmeesters in Venendael dat zij haer particulieren aen de neringluyden in Venendael zullen vervougen ende hemlieden elcx bijsonder offvragen wat ende hoeveel zij elcx tot reparatie van de Wageningenschen dijck willen contribueren aengesien dat die tot seer groete costen es gemaeckt, soewel tot d’ neringsluyden als der veengenoeten proffijte, ende van yders antwoert annotatie te maecken ’tselve in handen van veenraden te leveren om dat gesien daernae gedaen te worden naer behoeren.
3-5-1610: folio 67v
Noch is geresolveert dat men doen meten sall het veen van Jacob Dircxsz leggende beneden genaempt die Blauschuyt, om te confereren tegens d’ mergentalen die bij octroy in de Grift gecomen zijn ende hem alsoe doen betaelen soewel d’ boete, dubbelde contributie als anderssins als hij ten respecte van onvrij veenen bij hem vergraven ende in de Grift gebrocht schuldich es. Ende
naderhant es opten IIIIe may 1610 mette voorseide Jacob Dircxsz geaccordeert dat hij ’tgeene onvrij es alsoe onvrij behouden ende voer ‘tgunt hij daer uutgegraven ende met boeten doer de Grift gebrocht heeft betalen sal aen de kerckmeester ten behouve van de kerck eens XII gulden.
Noch te doen meten d’ veenen van Jan Thonis Dompelaer, Claes Lambertsz ende alle andere diergelijcke veenen alles ten fine voorseid, waertoe gecommitteert sijn Willem van Schadick, Jacob Dircxsz ende Cornelis Jansz van Mechelen. /[marge] ’t Veen van Claes Lambertsz is in de Grif gecomen blijckende acte aengebrocht ende geregistreert den 30 septembris 1610./
19-5-1610: Den XIXe may 1610. Doer een bode van Amersfoert ontfangen scrijvens van deselven dach gedaen op de naem van geïnteresseerden ten fine om te stemmen een dach om tusschen d’ veenraden ende geïnteresseerden te liquideren op ’t stuck van Wageningenschen dijck volgende ’t mondelinge aengeven bij Cornelis Jansz van Mechelen, cameraer aen haer edelen gedaen daerop doer last van jonker Willem van Montfoert

folio 68
ende Joost Adriaensz, vermits d’ absentie van Vermaeth ende Vreem op de naem van de veenraeden stante pede gerescribeert worden dat den cameraer geen last gegeven was dan alleen om te versoucken opbrenginge van de opgenoemen verloepen renthen pro rata vermits d’ rentheffers niet en wilden vertouwen ende dat men alle d’ renthen in reeckeninge stellen, t’ hoeren ende sluyten van deselve aen de staten solliciteren soude ende alsdan ende eerder niet en conde liquideren waertoe d’ veenraeden alle devoir gedaen hadden aen de borgemeester Herdevelt ende aen de heren Staten sulcx dat het effectueren van dyen aen veenraden niet gestaen heeft.
19-6-1610: Den XIXen juny 1610 heeft Cornelis Jansz van Mechelen, cameraer van de Geldersche ende Rhenensche veenen ende in desen gecommitteert tot d’ administratie van de onfangen penningen tot het repareren, verbreden ende verhogen van de Wageningenschen dijck in Staten camer voer d’ heren Schade, Rijsenborch ende Both als daertoe bij de Staten Gedeputeert gedaen zijn reeckeningen van alle oncosten op denselven dijck gevallen ende dat ter presentie van de gecommitteerde van Amersfoert, Luesden ende Woudenberch mede geïnteresseerde die bij particuliere reeckeninge ende specificatie haer verschot daerin deden brengen ende es eyntelijk bij slot van deselve reeckeninge bevonden de voorseide reparatie in toto te monteren elffduysentnegenhondertvierendeveertich gulden, vijff stuvers, twee penningen.

folio 68v
Waernae d’ borgemeester van Amersfoert, d’ here Van Geresteijn met den schout van Woudenberch mitsgaders d’ schout ende gecommiteerde van Luesden met den veenraden elcx in den naeme van haer principalen geliquideert ende getransigeert hebben als volcht.
28-8-1610: Op huyden den XXVIIIe augusti 1610 stilo antiquo zijn Willem van Hardevelt, Peter Fransz, borgemeesters ende Coenraet Fransz vanwegen de stadt van Amersfoert jonker Aernt van Suijlen van Nijvelt, tho Geresteijn, ende Frans van Trift, schout vanwegen die van Woudenberch ende Renswoude, Goert Verhaer, schout ende Jan Willemsz met Rijck van Muylenborch vanwegen die van Luesden, mitsgaders jonker Jacob van der Maeth, Reijnier Vreem, Cornelis Clerck, Joest Adriaensz ende Cornelis Jansz van Mechelen, veenraden ende cameraer van de Rhenenschen ende Gelderschen veenen ende vanwegen die van Venendael, vergadert omme te liquideren all d’ costen, verschot ende vacatiën gedaen in ’t verhogen, verbreden ende vermaecken van den Wageninschen dijck mett ’tgeene daeraen dependeert ende es nae voorgaende overslach van yders verschot ende pretensiën egeen uutgesondert bevonden oock nae voorgaende visitatie ende lecteure van reeckeninge diensaengaende voor de gecommitteerde van de heren Staten ’s lants van Utrecht gehoert ende gesloeten dat die van Amersfoert, Luesden ende Woudenberch gehouden zijn aen die van Venendael als meer verschoeten voor haer quote
28-8-1610: VERVOLG.

folio 69
(te weten voor haer helfte) te betalen d’ somme van tweduysentsevenhonderttwaelff guldens twaelff stuyvers veertien penningen tot offslach van dewelcke sijluyden die van Veenendael geassegneert hebben te ontfangen van de heren Staten ’s lants van Utrecht d’ somme van veertienhondertdrie ende’tnegentich guldens thien stuvers hemlieden voer haer helfte competerende volgende d’ ordonnantie daervan bij d’ heren Staten voornoemt verleent den IIIIe july 1610 ende die resterende twaelffhondert XIXe guldens, XIIe stuvers, IIII pennignen, hebben zij belooft ende beloven bij desen te betalen den Ie octobris 1610 sonder langer vertreck ofte bij gebreck van dyen daervan interesse te betaelen ‘t sedert den Ien octobris 1610 totte volle effectuele voldoeninge toe. Des sullen die van Venendael moeten betaelen die capitalen bij hemlieden opgenoemen tot vervallinge van de costen
aen den voorseide dijck gevallen metten interesse van dyen als hemlieden in de voorseide somme gevalideert zijnde gelijcx hemlieden oick in de voorseide somme goet gedaen worden d’ somme van seshondert guldens d’welcke die van Amersfoert cum suis beloeft hadden aen die van Venendael te betaelen voor eenyge costen ten respecte van den voorseide dijck gedaen voor den jare XVICacht. Ende hiermede sullen parthijen op ende in alles gescheyden ende geliquideert zijn tot dese huydigen dage toe sonder d’ een tegens d’ ander ter cause van de voorseide dijck eenyge actie meer sullen moegen hebben ofte pretenderen. Onder verbant als nae rechten sonder arch. Oorcondt partijen handen hieronder gestelt dese XXVIIIe augusti 1610 ende was ondertekent A. van Zuijllen van Nyvelt,

folio 69v
W. van Hardevelt, Frans van Triest, Peter Fransz, Goert Verhaer, Coenraedt Fransz, Jan Willemszoen, J. van der Maeth, Rijck van Mulenborch, Reynier Vereem, Joost Adryansz, Cornelis Clerck, Cornelis Janssoen v. Mal. Gecollationeert.
1-10-1610: Den Ie octobris 1610 propositiën voorgehouden, geproponeert ende geresolveert opten open reeckendach ten selven dage gehouden binnen Utrecht bij de gemeen veengenoten van den Geldersche ende Renensche veenen, daertoe specialijk geladen ende verschreven zijnde.
In den eersten te committeren tot auditie van de reeckeningen soe van den cameraer, directuer
als van de kerckmeesters van Veenendael ende den schout van Rhenen hebbende den ontfanck van de boeten is plaets van de contrerolluer. Worden gecommitteert Vermaeth, Reynier Vreem, Celeman van Ommeren ende Willem van Schadijck.

folio 70
Item achtervolgende d’ octroy te eligeren nye veenraden.
Sijn gecommitteert Celeman van Ommeren, Cornelis Clerck, Jacob Dircxsz, Henrick Claesz Lam, Reynier Vreem, Willem van Schadijck, jonker Willem van Montfoort. Noch te eligeren een nye kerckmeester in Venendaell. Wort gecommitteert Adriaen Aertsz, timmerman.
Item alsoe op de twe lestleden reeckendagen binnen Utrecht mitsgaders noch den IIIe mey XVIC
negen in Venendael geresolveert was dat men d’ neerinxluyden geen contribuanten totte Grifte
wesende soude doen offvragen wat sijluyden totten dijck wilden contribueren ende dat daervan nyet anders is uutgrecht dan dat die van de Geldersche zijde verclaren pro rata enichsins wilden contribueren mits dat die van de Stichse zijde van gelijcken doen zouden te resolveren hoe ende in wat vougen men ten effecte vandien soude procederen.
Sij nochmael doer de buyrmeesters d’ neringsluyden’t versoeck in questie aengeseyt ende van yders antwoort notitie gemaeckt om daernae gedaen te worden nae behoeren.
1-10-1610: VERVOLG.

folio 70v
Jonker Jacob van der Maeth, jonker Willem van Montfoort ende Joest Adriaensz hemlieden borgen, geconstitueert hebben voor omtrent vijffduysent gulden opgenomen voor de veengenoten tot reparatie van de Wageninschen dijck versouckende daervan ontlast ende gevrijt te worden ende daerop mitsdesen te nemen resolutie. Wort geresolveert dat men hemlieden van d’ verseide borchtochte sal vrijen binnen ’s jaers. Wort noch vernieuwt in conformite van de propositiën ende resolutiën van den Xen augusti 1596 dat geen veenlieden eenige schippers sullen moegen doen inlaeden die enigen torff van voorgaende reysen d’ veenluyden schuldich zijn tenwaere zij d’ veenlieden die sij schuldich sijn eerst contentement deden op poene van vijff guldens soewell te verbeuren bij den veengenoet die daervan kennisse heeft als bij den schipper. Wort gepersisteert bij oude ordonnantie ende resolutie ende geordonneert die op den bleeck geslagen te worde.

folio 71
Wat men doen sall aengaende d’ vischerije beginnende van ’t Pijselschut door die gemeene Grijfte tot in den Rijn toe d’ veenraden competerende ende d’welcke die van Rhenen schijnen te willen incorporeren. Geresolveert dat men deselve wederom sall verhuyren als voorgaens geschiet es mits conditie dat den huyrman die nyet en sal beschadigen. Den timmerman versoect resolutie hoe breet ende dick d’ gordinge voer d’ sluyspalen gestelt sal worden om hem daernae te reguleren vermits d’ noot vereyscht dat een gordinge voer ende doer de palen gemaeckt worde. Sij dit gedaen met advys van veenraden in Venendael ter assistentie van de cameraer ende derectuer tot meesten orbaer van de sluyse. Cornelis Clerck versouckt met twe starten veens d’ affgrifte van dien gecoft van de buyrmeesters van de Dijck met approbatie ende octroy van de Staten volgende d’selve in date den XV january XVICacht t’samen groet XXIII mergen een hont
1-10-1610: VERVOLG.

folio 71v
in gemeene Grifte te moegen comen op dubbelde contributie mits betalende een vierde paert ende alle jaer gelijcke paert sonder interesse vermits ’tselve onbereyt veen is ende dat hij die noch nyet en can gebruycken. Wort d’ voorseide Clerck aengenomen mette twe sterten veens in gemeen Grifte, mits betalende dubbelde contributie op termijne als in den tekst sonder interest mits dat hij voorts van desen tijt off aen jaerlicx sal betalen d’ uutsettinge als andere vrij veenen ende leveren consent van de heeren Staten dat d’ gront voer de voorseide jaerlijkse uutsettinge sal blijve verobligeert. Celeman van Ommeren, scholtus tot Eede, uute naem van veele veengenoten hier op de reeckendach present versouct dat tot laste van alle veengenoten goet gedaen sullen worden d’ costen die bij clockgeslach ende anders in ’t verdiepen van de santvlaech voer ’t Rijnschutin de wynter verleden gedaen sijn sonder sulcx te trecken in consequentie.
Veenraden ende veengenoten consenteren dat d’ costen van desen voer soeveel die duechtelijk sijn sullen gebrocht worden op de gemene reeckeninghe dies dat mede in reeckeninge geleden sullen worden die gerechscosten die tegens die van Dordrecht gedaen sijn ende gedaen sullen worden ontrent twehondert gulden bedragende welverstaende dat’t proces hierduer nyemant vorder en sal prejudiceren. Off d’ Grifte tuschen ’t Cleijn Schut ende Marie Meusen aen de suytsijde nyet en dient
1-10-1610: VERVOLG.

folio 72
gemoddeert om aldaer continuelijk te moegen leggen twe vaerten ledige schepen ende insgelijcx beneden Marie Meesenschut teneynde ’t gat In de Grebbe nyet en verlanden.
Wort geordonneert een yder voer sijn selffs erve die verdiepinge te doen op poene van dat den directuer ’tselve sal laten doen t’ haere costen ende vor ‘t schut sal geschieden tot costen van de veengenoeten. Andere propositiën bij de nye veenraden gedaen. Alse eerst te eligeren een nye cameraer. Wort gecontinueert Cornelis Jansz van Mechelen. Item een dierectuer van de wercken. Wort gecommitteert Peter Henricxsz. Item een contrerolluer aloe d’ veenraden refuseerden op den boem te gaen. De veenraden committeeren tot contrerolluer Aelbert Thonisz.

folio 72v
Off men uutsettingen doen sall ende hoeveel op yder mergen tot vervallinge ende offlossinge der renten totte Wageningenschen dijck op poene ende andere oncosten tot onderhoudinge van de gemeene Grifte. Hebben d’ veenraden op yder mergen ofte roede veen uutgeset twee gulden.
1-10-1610: Den Ie october 1610. D’ veenraden van de Geldersche ende Renensche veenen ordonneren bij desen Wouter Evertsz, schutmeester intijts te adverteren ofte doen adverteren den schout van Rhenen als de schepen over den boom sullen vaeren ende den selven voerts kenlijck te maecken bij name ende waer plaetse waer leggen alle d’genen die daerover beboet worden ordonnerende noch
denselven mitsgaders Evert Reyersz ten versoucke van de schoute te nomineren d’ schipperen die boeten ofte lichters aen haer schepen hangende hebben, alles op poene van privatie van haeren dienst, welverstaende nochtans dat daernae d’ uutvaerte nyet en sall behouven te wachten ende dit alles bij provisie. Die gedeputeerden van de Staten ’s lants van Utrecht gehoert de lecture van de requeste van Claes Lambertsz ende Peter Willemsz versouckende met omtrent drie mergen veens gelegen in de Renensche veenen die sijluyden t’samen gebruycken, geadmitteert te worden in de gemeene Grifte, hebben d’ voornoemde Claes Lambertsz ende Peter Willemsz ’tselve geoctroyeert ende geconsenteert gelijcx sij octroyeren ende consenteren bij desen welverstaende dat sij gehouden sullen wesen t’ accorderen met d’ veenraden van de Geldersche ende Renensche venen van de costen van de dubbelde contributiën die sijluyden ende allen anderen vrijen persoonen gehadt ende gedragen hebben van ’t greven derselver Grifte met den aencleven van dien ende dat zij daerenboven schuldich sullen wesen tot proffijte van de Domeynen te betalen de dobbele hondtgelden gegeven t’ Utrecht onder ’t cachet van de voornoemde Staten op ten eerste octobris 1611 en was ondertekent ter ordonnantie van de verseide gedeputeerden G. de Ledenberch.
1-10-1610: folio 73
Ter selver tijt heeft den schout van Rhenen beloeft te doen reeckeninge, bewijs ende reliqua van de boeten d’ veenraden aengaende op den eersten schouwe ende dat vermits hij jegenwoodich d’selve nyet en heeft geïnt. Geresolveert ten voorseide dage bij de veenraden ende veengenoten dat alsoe veel onnute reys ende teercosten in reeckeninge worden gebrocht buyten kennisse ende ordonantie van de selve tot groote lesie van de veengenoten dat daeromme voertaen geen reyscosten
/[marge] noch teercosten en sullen worden/ geleden tensij daervan expresse ordonnantie tenminsten bij vijff veenraden onder hunlieder hant ofte onder de hant van de secretaris verleent wort. ’tWelck gestatueert wordt om strictelijk sonder enige infractie te observeren ende te onderhouden.
Noch geordonneert d’ ribbinge ende ritsinge voor ’t Rijnschut op ’t eerste leechwater te repareren,
te hogen ende te maecken naer behoeren.

folio 73v
Geresolveert dat men aen Reijnier Vreem sal restitueren den rentenbrieff van XXIC gulden hooftsoms van dubbelde contributie bij Keyser ende Gouda onder huer hant gepasseert als voldaen ende gequeten. Item noch gelijcken brieff van XXXIIC gulden aen Clerck te restitueren bij den ouden Cornelis Clerck, Kuijck, Nijvelt, Gijsbert Gerrit Joestensz gepasseert als insgelijcks gequeten ende voldaen sijnde.
21-11-1610: Den XXI novembris 1610 hebben d’ veenraden ter assistentie van de schout van Ede uutgevuert d’ schauwe op de dijcken ende bruggen in ’t affweesen van de schout van Rhenen die ten selven dage daernae noch compareerden hem excuserende dat hij ontboden geweest was bij de heer van Rijsenborch tot Amerongen.
22-11-1610: Den XXII novembris 1610. D’ veenraden van de Geldersche ende Renensche

folio 74
veenen ordonneren den cameraer Cornelis Jansz van Mechelen te betalen aen mr. Simon d’ Bont,
schoelmeester in Venendael over een jaer gagie hem toegevoucht ende verschenen anno XVICnegen d’ somme van XVIII gulden, ’twelck onbetaelt ende in voorgaende reeckeninge nyet gebrocht es ende mits dit overbrengende met quitantie sall hem in toecomende reeckeningen geleden worden.
D’ veenraden naeder resolverende ende interpreterende d’ resolutie van den Ie octobris 1610 daerbij de schutmeesters provisionaliter geördonneert es den schout van Rhenen telcken te adverteren als d’ schepen over den boom sullen vaeren, verstaen dat sulcx nyet anders en sall geschieden dan met kennisse van de verseide veenraden als d’ noot sulcx vereyscht ende vorder nyet om alle consequentie te vermijden, ordonnerende d’ schutmeesters hun daernae te reguleren.
22-11-1610: Ten selven dage hebben d’ veenraden respectivelijk den gewoontelijke eedt vernyuwt ende gedaen in handen van Frederick van Duverden, schout tot Rheenen.

folio 74v
D’ veenraden van de Gelderse ende Renense veenen auctoriseren ende committeren bij desen Roeloff van Baern van Schonauwen om voer dit jaer ingaende ten verleden reeckendach prima octobris 1610 binnen Utrecht gehouden goede toesicht te houden op de gemeene veens Grifte tot in den Rijn toe dat daerinne bij nymants van wat qualiteyt ofte conditie hij sij, in geenderhande manieren
gevischt ofte visch gevangen worde in de tijt van drie maenden alse martius, aprilis, maius, gelijcx oock de schippers ende allen anderen in de Grift nyet behoren nummermeer tot geene tijde daerinne sullen moegen vischen ofte in enger manieren visch vangen op poene van netten, vuycken ofte korven in de Grifte te bevynden mitsgaders drie gulden bij den contraventuers telcken reyse te verbueren, welverstaende dat buyten d’ verseide geprefigeerde drie maenden den voornoemde
Schonauwen mits oock d’ veengenoten in de Grifte behoerende sullen moegen vischen gelijcx sij buyten die verseide drie maenden tot hiertoe gedaen mogen hebben. Actum Venendael desen XXIIe novembris 1610.

folio 74a
Uutset sedulle van de Nude geapprobeert bij gedeputeerde ’s lans van Utrecht 9 october 1610.
mergen - hont -roede
Over Nude 12 - 0 - 0
Middel Nude 129 - 3 - 0
Neder Nude 90 - 5 - 0

Laer en Laerbroeck beneden den Benedenste
wech 196 - 9 - 0
De Domeynnen behorende
tot den huyse Ter Horst120 - 0 - 0
In de Maten102 - 0 - 0
Den Dijck 22 - 3 - 0
Den Horsbrant 80 - 3 - 0
Velde en Velderbroeck339 - 0 - 0
De Veenen 1309- 0 - 0
Emmickhuijser veenen169 - 0 - 0
20-6-1611: folio 75
Den XXe juny 1611 hebben d’ heere Van Geresteijn mitsgaders d’ borgemeester Peter Fransz goet gevonden te scrijven aen dijckgraeff ende heemraden van Wageningen ten fine haer believen wilden te procureren dat alle dellen ende cuylen in de Wageningenschen dijck gecomen sijnde wederom doer den verhoeffgeslaechden gerepareert worden, ’twelck Reijnier Vreem, jonker Willem van Montfoort, veenraden, neffens Cornelis Jansz van Mechelen, cameraer, nu t’ Utrecht wesende gecommuniceert es ende die hem diensaengaende conform maeckten ende daeromme worden geschreven missive aen de verseide dijckgraeff ende heemraden als volcht. Edele, erentfeste, wijse ende voorsichtige heeren, goede vrunden ende naebueren. Wij hebben tot onse leetwesen verstaen ende sijn volcomelick bericht geworden dat den Wageningenschen dijck op veele ende verscheyden plaetsen es gebroocken met cuylen ende dellen ingereden ende dat die alsoe ongerepareert blijft leggen nyettegenstaende d’selve in corten tijt ende tot soe groote onse costen verhoocht, volcomelijck gemaect ende
20-6-1611: VERVOLG.

folio 75v
gerepareert es geweest ende dat u edelen solemnelick belooft hadden d’selve te houden op de verseide well gerepareerde ende verniuwde gestaltenisse. Is dierhalven onse gansch vruntelijk versouck ende eernstelijck begeeren dat u edelen gelieven wille metten eersten te versorgen dat d’voorseide Wageningenschen dijck op sijnen lesten well gemaeckte ende verniuwde voet ende
gestaltenisse gerepareert gebrocht ende alle cuylen ende dellen nae behooren aengevult worden, teneynde denselven nyet alleen bruyckbaer, maer oock ’t gemeen lant in toecomende tijden daerdoor voor alle periculen ende imbrueck versorcht worden wienshalven ’t gemeen welvaert meer als particuliere quaetwilligen van de sommige verhouffslaegde es in te sien soe u edelen tegens d’selve hebben te procederen gelijcx nae dijckxrecht behoort ende vertrouwende ons op u edelen te doene
goet devoir, mitsgaders verwachtende hiervan metten eersten een vruchtbaer antwoort willen u edelen hier mede. Edele erentfeste wijse ende voorsichtige

folio 76
voorsichtige heeren in protectie den Almogende Godts ende gelucksalige regieringe bevolen hebben. Utrecht desen XX juny 1611. U edelen, goede vrunden ende naebueren. De regieders der stadt Amersfoort, d’ veenraden van de Gelderse ende Renense veenen, mitsgaders die van Luesden, Woudenberch ende Renswoude in desen geïnteresseerden. Ter ordonnantie van deselve ende was ondertekent St. Pelt.
6-8-1611: Den VI augusti anno 1611. Gelesen ter presentie van jonker Willem van Montfort, Reijnier Vreem ende Willem van Schadick, veenraden, missive bij Jacob Dircxz mede veenraet uut Venendael opten IIe augusti 1611 gescreven, continuerende dat hij neffens

folio 76v
d’andere veenraden gesproocken hadden in Venendael enige gedeputeerden van de Staten ’s lants van Utrecht neffens den secretaris Ledenberch nopende ’t schauwen ende onderhouden van den Wageningenschen dijck ende dat haere edelen goet vonden soe van haer als van de Hove van Gelrelant te vorderen voor scrijven aen de heeren van Wageningen ende dat men mitsdien ’tselve metten geinterresseerden soude leggen in deliberatie wiensvolgende bij den veenraden geresolveert is te scrijven aen Goort Verhaer, schout van Luesden als volcht.
Eersame discrete. Wij hebben bij kennisse ende advise van de heere Van Geresteijn ende den borgemeester Peter Fransz enige tijt geleden gescreven aen die van Wageningen teneynde haer believen wilde den Wageningenschen dijck te houden in behoorlijke reparatie ende gestaltenisse zij conformite van haerluider gedaene beloofte ende dat zij d’selve behoorlijk schauwende den
6-8-1611: VERVOLG.

folio 77
geenen die haer slagen nyet gemaeckt en hadden bekueren ende tot volle reparatie met justitie constringeren soude daer van nyet en es gevolcht alsulcx dat onse medebroeders in Venendael daervan gesproocken ende geconsuleert hebbende met enige gedeputeerde van de Staten van Utrecht ende den secretaris Ledenberch, d’selve heeren goet vonden dat men met advys van alle d’ geïnteresseerden alvorens van haer edelen ende van de Hove van Gelrelant scrijvens soude rapporteren aen die van Wageningen teneynde sij haere beloofte wilden naer commen ende d’ verseide dijck door verhouffslaechden laten repareren naer behooren om daervan antwoort gehoort voorts gedaen te worden nae behooren. Is dierhalven ons vruntelijk begeeren dat u edele gelieve den geïnteresseerden metten eersten ’tselve voor te houden ende aen te dienen off haer goet dunct met ons op voorgaende contributie van oncosten ’tselve in te treden om daervan u edelen meninge bij ons gesien gedaen te worden nae behooren. ’t Welck

folio 77v
dan tot geenen anderen fine is dienende. Eersame, discrete goede vrunt willen u edelen Goede bevolen hebben. Utrecht desen VIe augusti 1611. Ter ordonnantie van de veenraden van de Gelderse ende Renensche veenen.
10-8-1611: Den X augusti 1611. Gecommuniceert Reynier Vreem, Willem van Montfoort, die ontfangen missive van Goort Verhaer van date den IX augusti einsden anni continerende effecte dat sijne ende sijne medebroeders commissie cesseerden dat hij die ende veele andere gesproocken hadde ende dat sij d’ saeck niet meer en willen intreden, noch enige costen doen off oock daertoe yet geven.
30-9-1611: folio 78
Den 30 september 1611 bij Jacob Dircxz op den reeckendach aengebrocht. De veenraden der Gelderscher ende Renenscher veenen hebben uut crachte van sekere ordonantie /[marge] van de III mey 1610/ op den derden december 1610 gemeten die veenen dewelcke bij Claes Lambertsz ende Lambert Claesz worden gebruyckt ende gelegen in de Dickeer genaamt ende bevonden dat eenen mergen edoch weynich meer daerinne sorteerden die bij Lambert voorseid worde gebruyckt sonder daervan in onse Grifte te contribueren, waerover ten selven dage de veenraden voorseid met hem gehandelt hebben als daerover gecommitteert sijnde dat Lambert voorseid daer voor sal betalen aen handen van Reijer Cornelisz kerckmeester in dier tijt de somme van achtensestich gulden, daerboven noch betaelt die costen d’welcke diensaengaende zijn gedaen, ende sal voorts alle lasten mede pro rata helpen supporteren. Oorcont desen ondertekent op dato als voorseid ende was ondertekent Jacob Dircxz.
005 Veenraadschap der Geldersche en Stichtsche Veenen
Inventaris
1. Organisatie
1.2. Notulen

16-41 Veenregisters, 1546-1854
21 1586-1604, 1607-1616 aug. 6
30-9-1611: folio 78
Den 30 september 1611 bij Jacob Dircxz op den reeckendach aengebrocht. De veenraden der Gelderscher ende Renenscher veenen hebben uut crachte van sekere ordonantie /[marge] van de III mey 1610/ op den derden december 1610 gemeten die veenen dewelcke bij Claes Lambertsz ende Lambert Claesz worden gebruyckt ende gelegen in de Dickeer genaamt ende bevonden dat eenen mergen edoch weynich meer daerinne sorteerden die bij Lambert voorseid worde gebruyckt sonder daervan in onse Grifte te contribueren, waerover ten selven dage de veenraden voorseid met hem gehandelt hebben als daerover gecommitteert sijnde dat Lambert voorseid daer voor sal betalen aen handen van Reijer Cornelisz kerckmeester in dier tijt de somme van achtensestich gulden, daerboven noch betaelt die costen d’welcke diensaengaende zijn gedaen, ende sal voorts alle lasten mede pro rata helpen supporteren. Oorcont desen ondertekent op dato als voorseid ende was ondertekent Jacob Dircxz.
Datering:
30-9-1611
Organisatie: Gemeente Veenendaal
laatste wijziging 22-02-2023
30-9-1611: De XXXe ende lesten september 1611. Propositiën voorgehouden ende geresolveert opten open reeckendach ten selven dage gehouden binnen Utrecht bij de gemeene veengenoeten van de Geldersche ende Renensche veenen, daertoe specialicken geladen ende verscreven sijnde.

folio 78v
In den eersten te committeren tot auditie van de reeckeningen soe van den cameraer, directuer
als kerckmeester van Venendael mitsgaders den schout van Rhenen hebbende den ontfanck van de boeten in plaets van de contrerolluer. Jonker Jacob van der Maeth, Reynier Vreem, Henrick Claesz Lam, ende Jacob Dircxz, ende wort geresolveert den schout van Rhenen geen cedullen van boeten meer in handen te geven voor ende aleer hij tot dese dach van voorgaende jaeren ende boeten daerin gevallen, reeckeninge, bewijs ende reliqua gedaen sall hebben. Item achtervolgende de octroy te eligeren nye veenraden. Jonker Jacob van der Maeth, Joest Adriaensz, Loduwijck Lommitsz, Jacob van Schadijck, Cornelis Clerck, Henrick Claesz Lam ende Willem van Schadijck.
Noch te eligeren een nye kerckmeester in Venendael. Wort gecommitteert Cornelis van Sijll.

folio 79
Alsoe in den jaeren 1608 ende 1610 telcken uutgeseth zijn op yder roede veens twe gulden ende dat verscheyden veengenoeten bedongen hebben dat haere pachters d’ contributie totte Grifte ende appendentiën van dien moeten gelden, soe wort versocht interpretatie hoeveel telckens van de twe gulden op de mergen verstaen wort tot d’ voorseide Grifte mette gevolge van dien geëmployeert te sijn als oock hoeveel totten Wageningenschen dijck gebruyckt es geworden om te weten wat d’ grontheeren ende pachters elcx daerinne hebben te dragen. Wort verstaen telcken reyse op yder mergen veens tot opmaeckinge van de Wageningenschen dijck dartich stuvers ende tien stuvers tot onderhoudinge van de Grifte metten gevolge van dien in den jaere 1608 ende 1610 uutgeseth te sijn.
30-9-1611: VERVOLG.

folio 79v
Alsoe in den Heymenberch bevonden wort een schueringe te sijn, waerduer ’t water bij stortregens offloept ende mede brengt eenen groete quantiteyt van sant daerduer d’ canael voor d’ sluyse gestopt ende gevult wordt, t’ resolveren off men d’selve schueringe nyet en sall stoppen met hey ende anders, om ’t offloepen van ’t water te diverteren. In advys tot op de eerst schouwe om alsdan gevisiteert ende bij de veenraden gedaen ende geremedieert te worden ten meesten oerbaer.
Noch te resolveren om te verhogen die oude cribbinge buyten ’t Rijnschut vermits den overloop van ’t sant in de Grifte als waerduer d’selve Grifte t’ enemael verlant ende geschapen waere te bestulpen.
In advys tot op de eerste schouwinge om met advys van dijckmeesters ‘tselve geremediëert ofte een ander hooft geleyt te worden nae behoeren.

folio 80
Item dat men den dijck tuschen Mary Meessen ende ’t Pijselschut nyet beweyden maer alleen om te hoyen verhuyren sall omdat die doer d’ beesten vertreden, verdorven ende anders als men die hoyt, bewasse ende vastgemaect soude worden tot preservatie van den dijck. Geresolveert dat dese dijck nyet beweyt maer alleen gehoyt sall worden op poene van drie gulden bij d’geenen telckens te verbueren die sijn beesten daerop bevonden sullen worden tot welcken eynde men een kerckgeboth doen ende dese resolutie aen den pael slaen sall.
Item alsoe aen den kercke ende predicantshuys voorgaende jaeren groete costen van reparatie gedaen ende gevallen sijn die meest te betalen staen off men daeromme den kerckmeesters nyet interdiceren sall geen vorder reparatie te doen, tensij d’voorgaende schult van dien eerst betaelt waere. D’ vorder reparatiën in desen geroert, wordt den kerckmeesters verboden te doen tot wederseggens.
30-9-1611: VERVOLG.

folio 80v
Noch te resolveren in wat vougen dat men d’ moelenaerst’ haere costen doen maecken ende verniewen sall d’ Molenbrugge in sulcken breete die nu tegenwoerdich leyt vermits die geheel vergaen es ende mitsdien d’ passanten ende haere beesten daerdoer lichtelijk beschadicht soude kunnen worden. Wort geordoneert den moelenaers, dat zij d’voorseide brugge datelijk doen maecken naer behoeren in sulcken vougen dat men die met wagen ende peerden mach gebruycken, d’welck sijn haer voorsaeten aengenomen hebben ten ewigen dagen te onderhouden als daervoor een recompensie genoten hebben ende dat op poene dat sulcx bij de directuer gedaen sal worden op behoerlicke gewin. Item alsoe Frans Lam hebbende in de Grifte drie mergen uutgegraven Eeder veenen naest d’ wedue van Merten Aertsz, sustineert dierhalven in geen contributie gehouden te wesen, vermits d’ gront ’t ongebruyck gemaeckt wordt bij de huysluyden van Eede. Dat daeromme geresolveert zij off men hem dierhalven quiteren dan off men tot betalinge van dien bij executie procederen sall. Wort geordoneert dat men Frans Lam voor de verschenen contributie sall doen executeren ende soe hij daernae dese drie mergen t’enemael abandoneert dat men daernae den eygenaer voor de toecomende contributie aenspreecken sall.

folio 81
Off men d’ Grifte ’t openen ende ’t bevaeren van de schutten nyet en soude kunnen laeten bedienen doer twe schutmeesters ende off men alsulcx den derdennyet en sall licentiëren ende in wat voegen.
Wort verstaen dat men voortaen dese dienst sall doen bedienen met twee schutmeesters, doch daenae es geseyt ende verstaen dat d’ veenraden daerinne souden disponeren ten meesten veens oerbaer. Wort noch
30-9-1611: VERVOLG.

geresolveert dat d’ brug voer de merckt bij Adam Henricxz geleyt bij sijn naecomelinge alsoe onderhouden sall worden ende dat die veengenoeten die sullen mogen gebruycken sonder eenige bruggelt te betalen ende dat ’tselve bruggelt alleen offgenomen sall worden der vremden, geen veengenoten sijnde off anders dat d’kerckmeesters d’selve brugge met ’t onderhouden van dien op de voorseide conditie aen haer nemen sullen ende mitsdien hem van dese te doen insinuatiën ende sijn antwoort te annoteren.

folio 81v
Alsoe jonker Jacob van der Maeth ende Willem van Montfoert twe jaeren op de Wageningensen dijck gevaceert ende verscheyden besongens daerover gedaenhebben ende dat anderen gecommitteerden voer haer vacatien aldaer op de reeckeninge gerecompenseert sijnde sijluiden gelaten sijn tegens de regierders van Amertsfoert, die elcx bij den hueren betaelt souden worden. Soe wort versocht dierhalven recompensie. Wort gecompenseert tegens die diensten die veengenoten ende andere veenraden insgelijks gedaen hebben ende mitsdien d’ heeren Vermaeth ende Montfoert van haeren goeden dienst bedanckt. D’ heere Van Duyckenborch ende vrouwe Van Wermont doleeren dat haere edele nyet betaelt en sijn d’ aerde van haer lant gegraven ende in de Wageningenschen dijck geëmployeert, versoeck mitsdien daervan contentement ende betalinge. Wort geresolveert dat haer edele diensaengaende sich aen de staten ende andere geïnteresseerden addrescheren sullen ende dat d’ veengenoten daernae haer contingent daerin betalen sullen.
30-9-1611: folio 82
Andere propositiën bij de nye veenraden gedaen. Als eerst te eligeren een nyeuwe cameraer. Cornelis Jansz van Mechelen wort voor dit jaer noch gecontinueert. Item een directuer van de wercken. Henrick Claesz Lam. Item een contrerolluer te stellen. Aelbert Thonisz wort
gecontinueert voor dit jaer. Off men uutsettinge doen sallende hoe veel op yder mergen dienende tot vervallinge van renten, offlossinge van ’t capitael van XIIIIC gulden ende betalinge van ’t slot van de offgaende cameraers reckeninge mitsgaders onderhoudinge van de Grifte ende sluysen.
Wort in advys gehouden tot op den schauwdach.
29-9-1611: folio 82v
Den XXIXe september 1611. D’ veenraden ende veengenoten der Geldersche ende Renensche veenen ordonneren te betalen aen mr. Cornelis d’ Viana over extraordinaris vacatiën ende besoingen, gevallen op den Wageningenschen dijck, de somme van sesendetwyntich gulden, acht stuvers ende mits overleverende desen met quitantie sall hem reeckeninge geleden worden.
Geresolveert dat men bynnen XIIII dagen de chieringe ende daernae dynsdach den XIIe november 1611 d’ schauwe doen ende uutvuren sall. Noch is geresolveert dat men geen teercosten en sall brengen in reeckeninge van de directuer, maar dat men die brengen sall in de reeckeninge van de cameraer. Gecollationeert.
25-10-1611: folio 83
Den XXV octobris 1611. D’ veenraden van de Geldersche ende Rhenensche veenen ordonneren mitsdesen d’ erffgenamen van Jacob de Edell ende d’ erffgenamen van Aert ven Leuwen met Claes Gerritsz Lam te maecken ende te vernyuwen haerluyder gemeene brug in Veenendael, die als vergaen sijnde op ten XXIIe octobris lestleden ende oock in voorgaende jaeren gechieert, te maecken geordonneert ende nochtans noyt vernyuwt noch gerepareert es geworden. In ’t maecken vanwelcke wederhelft Claes Gerritsz willich es consenterende, dat sij daeromme aen haer zijde van gelijcke te doen versorgen, tegens den XIIe novembris toecommende als d’ schauwe daerover gedaen sal worden, op poene ende boeten daertoe staende, ende dat evenwel sulcke vernyuwinge gedaen ende ’t gelt uutgeleyt sall worden op gewin tot costen ende lasten van de voorseide erffgenamen. Ordonnerende Wouter Tonisz als boede van de voorseide veengenoten dese den voorseide erffgenamen te insinueren teneynde sij daervan geen ignorantie en pretenderen ende van sijn wedervaren relatie te maecken.
11-11-1611: folio 83v
Den XI novembris 1611 in Venendael hebben jonker Jacob van der Maeth, Joest Adriaensz, Loduwijck Lommitsz, Jacob van Schaijck, Cornelis Clerck, Willem van Schadijck ende Henrick Claesz Lam op den lesten reeckendach geëligeerde veenraden in conformite van de octroy daervan sijnde nae ouder gewoente vernyuwt ende respectivelijk gedaen in handen van de substituit schout van Rhenen den eedt om d’ veens saecken te regeren ten meesten oerbaer naer luyt d’ octroyen ende ordonnantiën daervan sijnde. Hebben oock d’ schauwe uutgevuert ende voltogen waernae den cameraer Cornelis Jansz van Mechelen als cameraer in handen van de geswoeren veenraden den eedt vernyuwt heeft, ende beloeft t’ cameraersch ten meesten veens oerbaer te bedienen ende hem reguleren na de instructie daerop gemaect ende noch te maecken.
12-11-1611: Den XIIen novembris 1611 hebben d’ veenraden ontboden die drie schutmeesters ende d’selven de novo aengenomen op conditie dat d’ veenraden aen haer handen den veendijck om te verhuyren ende daerjegens wederom te repareren d’ schoyinge van de schutten buyten costen van de schutmeesters ende dat men henlieden oock t’ allen

folio 84
tijden sall mogen casseren mits betalende nae advenant den tijts ende nyet meer, ende dat zij d’ veenraden, cameraer en directuer sullen obediëren ende hem voerts reguleren nae de ordonnantie op ’t stuck van dien gemaect, waerop sijlieden haer eedt in handen van de veenraden gedaen hebben, daervoeren Jacob Cornelisz, benedenste vaertmeester mits hebbende goede opsicht op de sluyse beloeft wort vijftich gulden, Evert Reijertsz vijftich gulden ende Wouter Evertsz LXXV gulden jaerlijks ingaende d’selve gagie ten verleden reeckendach. Instructie gemaect bij de voorseide veenraden waernae den timmerman ende smit dienende d’ veengenoten wercken gehouden sullen wesen hun te reguleren. In den eersten dat den timmerman ende smit nyet en sullen mogen wercken doen wercken noch enich werck leveren op ’t seggen van de schutmeesters, maer sullen daertoe verwachten last ende expres beveel van de cameraer ofte directuer ende alsulcx en sullen sij geen

folio 84v
werck leveren noch in geen werck treden tensij sijlieden dat alvoerens den cameraer ofte directuer aenseggen teneynde die van huere dachhuyren ende geleverde materialen notitie ende partinentie special maecke op poene wat in de directuers specificatie nyet bevonden wort dat henlieden daervan geen betalinge en sullen gedaen worden. Dat zij oock in ’t brengen van geenen wercken in ’t Grebbe ofte elders tot laste van ’t veen nyet en sullen
12-11-1611: VERVOLG.

mogen teeren, noch bier ofte teercosten in reeckeninge brengen. Sullen oock geen materialen van hout, negelen ofte ijserwerck mogen brengen, gebruycken ofte leveren aen de gemeene veengenoten wercken, tensij den cameraer ofte directuer d’selve eerst besichticht, gecoft, den directuer aengetelt, ofte aengeweegen, ende alsoe daervan specificatie gemaect sall hebben, op poene dat soe sij ter contrarie yet leverden, dat daervan henlieden geen betalinge sall geschieden.

folio 85
Dat de smit hem sall moeten contenteren voor ’t pont werck met II½ stuvers, ende cleyn met twesten
X penningen op ’t pont, ende voor dubbelde middelnagelen tot XVI stuvers, middelnagelen op VIII stuvers en van minder naer advenant. ’t Welck sij beloven nae te comen ende hebben ’t weercleet van desen onder den directuer gelaten ondertekent. Hebben d’ veenraden hun getransporteert in de Grebbe onder Heymenberch ende nae voergaende inspectie oculaer ende visie goet gevonden ’t offlopen van ‘t berchsant voor de canael te stuyten met een hoochte van aerde aen beide zijde offgaende, mitsgaders dat men noch een hooft leggen sall voor ’t Rijnschut bij provisie tot een roede lengte in de canael ende alsoe d’ ritsinge mit oeck d’ ondiepte te diverteren mits dat men deselve ritsinge aen de uuterweert sal repareren in de lencte van omtrent twee roeden ende het andere oude hooft te verhogen aen te bermen ende te repareren naer behoeren.

folio 85v
D’ veenraden willen verpachten d’ veendijck beginnende van Claes Joestensz erve off tot Helmersmaet toe voor den tijt van twee jaeren eerstcommende notanter om hoyen ende nyet te weyen, ende soe op deselve dijck tot eeniger tijt beesten gevonden worden, dat men die sall schutten bij een poene van drie gulden op yder beest telcken te verbueren, te appliceren ten behoeve van de veenraden te betalen, d’ voorseide pachtinge alle jaer Laurenty dese
12-11-1611: VERVOLG.

huyrjaeren geduyrende. Peter Henricxz heeft de voorseide dijck ingeset jaerlijks voor XV gulden ende sal den slach gegeven worden ontrent drie weecken naest comende. Wilen noch verhuyren d’ voorseide dijck van Helmersmaets tot aen de sluyse toe, mit het Paddegat ende dat voor soeveel gerechticheyt d’ veenraden daeraen hebben alles op de voorseide conditiën voor den tijt van een jaer, mits dat de veenraden daer uut sullen mogen doen graven soe veel eerde als sij telckens tot aenschoïnge van de schutten nodig hebben.

folio 86
Willen noch verpachten het veer voor ’t Rijnschut om te mogen overvueren d’ passanten op de weert, daervoer sij als den boem nyet en leyt genieten sullen van yder man bij gemeen water II penningen ende bij hooch water als ’t over d’ weert loept IIII penningen ende dit voor den tijt van een jaer, ingaende prima january 1612, welverstaende dat staende dese pachtinge nymant anderen om gelt en sal mogen overvueren op poene van X stuvers te verbueren ten behoeve van den pachters, die uute naem van de veenraden geaucthoriseert worden den contraventuers daervan te executeren.
Op de voorseide conditiën hebben Lambert Cornelisz ende Jacob Cornelisz elcx een voor all onder renuntiatie van de exceptie van excussie ende divisie ingeset ’t Paddegat met ’t voorseide veer voor XV gulden te betalen prima january 1613.
Wouter, schutmeester heeft dit verhoocht op twyntich gulden, terselvertijt heeft Lambert Cornelisz ende Jacob Cornelisz elcx een voor all als boven noch verhoocht ende dat ingestelt op XXV gulden.
12-11-1611: VERVOLG.

folio 86v
Hebben Willem van Schadick ende Loduwick Lommitsz gecommitteerden in crachte van de appointemente van date den XXX septembris 1611 ten versoucke van Peter Willemsz ende Claes Lambertsz gemeten een stuck ontvrij hoochveens leggende aen de Stichtse zijde in de Hell ende bevonden ’tselve groot te sijn vierdalve mergen hoochveens, daervan octroy van de heeren Staten in date den 1en octobris 1611 aen de veenraden gelevert wort ende sullen elcx een voor all betaalt voer dubbelde contributie totaal XXII gulden op de mergen te weten XII gulden op yder mergen ten behoeve vande kerck gereet ende d’ resterende penningen drie eerstcomende reeckendagen mitten interesse van dien, ingaende den lesten reeckendach 1611 ordonneren ’t kerckengelt tot XXVIII gulden te betalen geeft aen den cameraer. Voorts ordonneren d’ veenraden den cameraer te betalen aen Reijer Bunt in voldoeninge van ’t slot van sijn kerckenreeckeninge d’ somme van hondert XXXV gulden XVIII stuvers welck hem in reeckeninge geleden zall worden.

folio 87
Wort noch geördonneert dat ’t voorseide kerckengelt ende slot van Reijers reeckeninge bij memorie sall verhaelt worden in reeckeninge vande meester Adriaen, timmerman, in der tijt kerckmeester ende dat d’selve reeckeninge sall gesien worden bij de secretaris van de veenraden.
D’ veenraden committeren Willem van Schadick ende Cornelis Clerck neffens den cameraer om met den schout van Rhenen te procederen tot hoeren ende ’t sluyten vande reeckeningen van den boeten de annis 1610, 1611. Hebben noch d’veenraden om te vervallen de costen die in verleden jaeren gevallen sijn ende noch vallen sullen uutgestelt op yder mergen ofte roede veens thien stuvers
ordonnerende den cameraer die te ontfangen. Gecollationeert.
29-3-1612: Den XXIXe marty 1612. Ontfangen missive van den directuer Henrick Claesz Lam continerende dat den moelenoers opentlijk refuseerden d’ Molenbrugge te vernyuwen

folio 87v
ende t’ onderhouden op sijn gewoontelijke breete ende dat sij de XX gulden bij haer voorsaten te dien fine voormaels ontfangen willen wederom geven. Daerop bij advys van de veenraden t’ Utrecht geresolveert worden dat men persisteerden bij voergaende accoort ende gevolchde leste resolutie ende dat den directuer die soude laten maecken, d’ costen doen voorschieten ende laten executeren bij den schout van Rhenen op den derden penning meer.
4-6-1612: Den IIIIe juny 1612 in Venendael present alle d’ veenraden. Item te resolveren off men Cornelis Jansz van Mechelen ingeset hebbende d’ brug aen ’t merckvelt voor XIX gulden X stuvers jaerlicx daervoor laten sal op de profijte van te genieten bruggelt van de uutheemschen. Dese brugge sal men eerstdaechs verpachten alsoe Cornelis Jansz d’ insettinge ontkent ende es de novo ingeseth bij Jan Jacobsz Knijpesteyn voor een jaer tot XVII gulden, daervoor hij genoten heeft een halve math tot treckgelt ende sal die uterlijke verpachtinge geschieden nae ’t volmaecken van de brugge.

folio 88
Item off men van ’t gasthuys van Rhenen ende anderen onvrijen torff in conformite van de ordonnantie voor ’t uutvaeren sal nemen VIII gulden op ’t schip. Wort geresolveert dat men soewel ’t gasthuys sal doen betaelen als anderen onvrijen torff ten proffijte van de kerck.
Noch van de schepen die beneden Marie Meusenschut geladen worden, dit te stellen voor proffijte propositie op den reeckendach. Noch te resolveren op ’t schut ende slot breken bij Brunis Henricxz gecommitteert door intercessie van goede luyden es hem ’tselve voor dese reyse geremitteert mits ten profijte van de kerck, betalende eens twyntich gulden, ’twelck meester Adriaen Aertsz kerckmeester als ontfangen aennempt. Verpachtinge van de viscerye van ’t Werffschut in ’t Lange Reck ende voorts tot aen den Rijn toe, wort in state gehouden tot d’ utinge van ’t complainct tuschen de veenraden ende die van Renen hangende, nopende ’t veer, ende dat men midlretijt toesien sal dat die van Rhenen in de Grift nyet en commen vischen.
4-6-1612: VERVOLG.

folio 88v
In consent te dragen in de notelijke reparatie van wercken. Dese reparatie te doen ten meesten oerbaer van de veengenoten bij kennisse van de veenraden in Venendaell. Noch te resolveren hoe men innen sal d’ boeten op de peylbom vallende. Wort geresolveert dat men den schout offvorderen sall dubbelt van sijn reeckeninge om die gesien gedaen te worden nae behooren ende midlretijt d’ boeten van goetwilligen te innen ende te ontfangen. D’ veenraden in Venendael sijn overcomen met Aert Aertsz gesuccedeert inplaetse van Adam Henricxz sijn schoenvader dat hij bij desen renuncieert ten behouve van de veenraden ende veengenoten van alsulcke actie recht ende toeseggens als hij hadde aen de brugge voor ’t merckvelt, dies dat hem van hout, ijserwerck ende andere pretensiën toegevoucht es XXXII gulden, die hij bekent ontfangen te hebben.

folio 89
D’ wedue van Cornelis Sarren ende Lambert Jansz gehouden sijnde in crachte van voorgaende accoort op den reckendach met haer voorsaten gemaect te onderhouden d’ Moelebrug, hebben noch andermael belooft voor huer ende hueren nacomelingen possessuers van de moelen ende erve van dien d’selve brugge te vernieuwen ende ten ewigen dagen onderhouden, bequaem om met wagen ende peerden te rijden ende te gebruycken waertoe d’veenraden hem noch eens voor all ex super abundanti toegevoucht ende gegeven hebben d’ somme van XV gulden.
27-9-1612: folio 89v
Den XXVIIe septembris 1612. Propositiën voorgehouden, geproponeerd ende geresolveert opten open
reeckendach ten selven dage binnen Utrecht gehouden bij de gemeene veengenooten van de Gelderse ende Renensche veenen daertoe specialicken geladen ende verschreven sijnde.
In den eersten te committeren tot auditie van de reeckeningen soe van den cameraer, directuer als kerckmeesters van Venendael, contrerolluer ende den schout van Rhenen hebbende den ontfang van de boeten. Tot auditie van de reckeningen worden gecommitteert jonker Jacob van der Maeth, Joost Adriaensz, Willem van Schadick ende Cornelis Clerck. Item achtervolgende d’ octroye te eligeren nieuwe veenraden. Worden gecommitteert jonker Jacob van der Maeth,Joost Adriaensz, Cornelis Clerck, Willem van Schadijck, Reijnier Vreem, Henrick Claesz Lam, Peter Henricxz.

folio 90
Noch te eligeren een nye kerckmeester in Venendaell. Geëligeert Jan Thonisz Goyert. Item te resolveren off men met d’ begonste settinge jegens den ingesetenen, geen veengenoten ende alleen neringsluyden sijnde, sall procederen tot subsidie van d’ vorder costen op de Wageningenschen dijck gevallen ende in capitael ende renten noch onbetaelt staende. Wort gehouden in state totdat ‘t different voor de Staten hangende tegens die van Rhenen sal zijn getermineert.
D’ lantcommanduer versocht hebbende te mogen uutsteecken eenige coppen ende crippinge op sijn weert naest d’ canaell gelegen, te resolveren off men daerin sall consenteren dan off men ’tselve weygeren ende resisteren sall, mitsgaders hoe ende in wat manieren. D’ versouck van de lantcommanduer wort t’ enemael offgeslagen, als tenderende tot verlandinge ende toestulpinge van de canael, dan sijn d’veengenoten tevreden van hem in coop d’ weert off te gelden ofte die anders in billicheyt te nemen in erffpacht ende soo vanweegen sijne gestrenghen middelretijt yet ter contrarie
27-9-1612: VERVOLG.

folio 90v
geattenteert worden, dat de veengenooten ’tselve met gemeender hant sullen resisteren ende ’t werck optrecken tot pericke schade ende bate van de gemeen veengenoten.
Item alsoe d’ veenen in veel deelen gesplit worden off men voor de contributie elcx een voor all nae advenant van ’t gehele stuck soe groot als ’t was over thien jaeren nyet en sal mogen aenspreecken.
Hierinne sal men volcomen d’ octroye ende resolutie daerop gevolcht dicterende dat men aen ’t gereetste mach executeren. Alsoe scippers aen enige veen luyden schuldich wesende verboden wort van anderen nyet te laden evenwel ter contrarie ende vilipendie van ordonnantie haer ladinge doen ende dat dickmael d’ veenluyden die den torff boven d’ verseide interdictie ingeven ende mede op d’ interdictiën fulmineren ende die injuriëren off men wel soedane schipper als veenman daerover nyet en sal mulcteren ende ad tempus uutte Grift bannen, boven d’ boeten daertoe van outs gestaen hebbende. Geresolveert dat men boven d’ pecuniele boete den veenman ende schipper dese contrariërende zall sal mogen bannen uute Grift voor een halff jaer off langer, min off meer nae gelegentheyt van de saecke.

folio 91
Off nyet dienlick en waere dat men buyten ’t Rijnschut bijJan Soeten huys nae Heymenberg sal doen leggen een eyntge cribbings ofte doer de neck van de oude cribbinge ofte anders die oude cribbinge te verbeteren om te maecken een schueringe ende alsoo een bequame diepte te crijgen ende te houden in de canaell. Hierin sal gedaen worden bij de veenraden sulcx sij met advys van dijckmeesters bevynden sullen te behoeren. Item alsoe die daere van ’t Cleyn Schutge twee duym leger es als ’t plach, te resolveren off men daerop een eycke ribbe sal leggen in conformite van de oude hoochte. De veengenoten ordonneren dat op dit schutge een clamp geslagen ende ‘tselve op de oude hoochte gemaect sall worden nae behooren als tevoorens geweest es.
27-9-1612: VERVOLG.

Op ’t request ende versouck gedaen bij Jasper Gerritszom LXXI gulden van rys ende

folio 91v
drieëndeveertich gulden van oncosten ende LVI gulden van renten op de cribbinge gevallen in reeckeninge te brengen. Daertegens andere veengenoten sustineren dat als dan mede alle d’ costen van proces van Dordrecht souden gebrocht worden tot laste van ’t veen. Wort geresolveert dat dit sal blijven aenstaen tot toecomende jaer om daerop mede speciael verschrijvinge te doen.

Andere propositiën bij de nye veenraden gedaen. Alse eerst te eligeren een nye cameraer. D’ veenraden committeren ende continueren Cornelis Jansz van Mechelen als cameraer voor dit toecomende jaer mits doende zijn devoir en innende soowel d’ capitalen van dubbelde contributiën als die renten ende andere restanten van uutsettingen.

folio 92
Item een directuer van de wercken. Committeren ende continueren selven van smit ende timmerman daertoe van gelijcken Henrick Claes Lam, voorgaende directuer ordonnerende den alle maent haers penningen off te eyschen ende met hemluyden telckens te reckenen, te dingen ende te liquideren ende die maentcedullen soe op de generale reeckeninge over te leveren. Item te stellen een contrerolluer alsoe d’ veenraden refuseren op den boom te gaen. Wort ’tselve in state gestelt en midlretijt sullen d’ veenraden op den boom gaen salvo salario voorgaens daertoe geordineert.
Off men uutsettingen doen sall ende hoeveel op yder mergen tot vervallinge van den vorder lasten ende renten ende tot onderhoudinge van de Grifte. Wort voor dit jaer ongeraden gevonden enige uutsettinge te doen.
29-10-1612: folio 92v
Aen de edele mogende heeren Staten ’s lants van Utrecht ofte haer edele gedeputeerden.
Gheeven ootmoedelijk te kennen d’ veenraden van de Gelderse ende Renense veenen, dat all is ’t de
gemeene veengenoten altijts gehadt ende tot noch toe gepossideert hebben haerluider gemeene Grifte bij Heymenberch in den Rijn uutcomende, dat zij oock neffens d’selve Grifte onder d’ voorseide berch vanoudts gehadt ende noch hebben haerluyder gemene treckpadt tot in den Rijn ende dat een jaer die off vier geleden voor d’ verseide haerluyder canael geschot sijnde seeckere santvlaech waerduer d’ vaerte voor een lange tijt quam te cesseren ende grote armoede ende miserie onder den schipperen, arbeyders ende andere ingesetenen te verrijsen, d’ supplianten met advys van dijckmeesters hem des verstaende goet vonden ontrent d’ canael onder Heymenberch te maecken eenige ritsinge, hooffdinge ende cribbinge die merckelijk divertie van deselve santvlaegh opereerde ende d’welcke sij mitsdien tot hiertoe gecontinueert, gepossideert ende vrelick gebruyckt hebben. Hebbende als nu mede met advys van de verseide dijckmeesters hun dies verstaende oock nodich gevonden een cleyne hooffdinge wat hooger te leggen tot preservatie van de verseide canaell die anders geschapen waere met een nyeuwe santvlaech te bestulpen, waeromme alsoe nyemants daerbij geprejudiceert zijnde

folio 93
oock die van Rhenen nyet en vermochte d’ supplianten daerin te turberen soe hebben sijluyden haer nochtans well te mere onderstaen nyet alleen ’t verseide werck penalijk te verbieden, maer oock dat feytelijk te resisteren die arbeytsluyden daer uut te stoeten ende ’t begonnen rijswerck op te trecken ende met bijlen om te houwen. Alles sonder redenen ende in schijn off hemluyden d’ canael, treckpadt ende oock Heymenberch toe quame, tot irreparabile schade van de gemeene veengenoten ende ingesetenen van Venendaell, als wiens vaerte ende
29-10-1612: VERVOLG.

uutcompste der gemeene Grifte daerdoer t’ enemael soud comen te cesseren, ’twelck geconsidereert ende dat d’ saecke geen vertreck maer acceleratie requireert, soe is ’t dat d’ supplianten u edelen haere wettige hoge overicheyt ’tselve remonstrerende bij desen ootmoedelijk versoucken dat die magistraet van Rhenen geordineert zij soedane nulle interdictie ende gevolchde attentaten costeloos ende schadeloos off te houden met expresse bevelen van hun te vrachten sulcx meer te doen maer ter contrarie d’ supplianten met haer begonnen werck te laten bewerden alles bij provisie ende op seecker groote poene tegens d’ hoge overicheden te verbueren ende zoe zij enige actie hebben, dat zij die bij wege van justitie institueren,

folio 93v
soe ende sulcx sij bevynden sullen te behooren. Dit doende etc. ende was ondertekent St. Pelt. Voor in mergine stont geappoincteert aldus. Die gedeputeerden van de Staten ’s lants van Utrecht hierop mondelinge gehoort hebbende den schout ende borgemeesters der stede Renen hebben met derselver consent den supplianten gepermitteert ende permitteren hemluyden bij desen bij provisie met haer begonste werck voort te gaen onvermindert de litispendentie te Hove ende sulcke gerechticheyt als parthijen ten wedersijden pretenderen te hebben tot de gront daer de hooffdinge in desen geroert geleyt zall worden. Gedaen t’ Utrecht den XXIX october 1612 ende was ondertekent ter ordonnantie van de voorseide gedeputeerden G. de Ledenberch.
4-11-1612: folio 94
Den IIIIe novembris 1612 in Venendael. D’ veenraden van de Gelderse ende Renense veenen ordonneren den directuer Henrick Claesz Lam d’ werven voor Cornelis Michielsz ende Joriaen Gosensz te schoyen tot costen van de veengenoten ende d’welck geschoyt sijnde beloven sij, Cornelis Michielsz ende Joriaen Gosensz voer haer ende haeren nacomelingen ende erffgenamen te onderhouden ten ewigen dagen nae behoren. Op versouck gedaen bij Jasper Gerritsz voor hemselven ende vanwegen sijne geassocieerde om te hebben ordonnantie om te betalen LXXI gulden van rys bij de commissaris Dulcken voorgaans in ‘t verdiepen van de santvlaech gelevert mitsgaders renbourchement van de verloepen renten ende oock enige gerechtscosten terselvertijt tot Rhenen gevallen, verstaen ende resolveren d’ veenraden dat d’ verseide LXXI gulden goet gedaen sullen worden bij den cameraer die daertoe gelast wort bij desen ende dat sij ongehouden zijn de vorder costen te dragen, hem daeromme t’ versouck diensaengaende gedaen ontseggende bij desen.
4-11-1612: folio 94v
Op ’t versouck van jonker Roeloff van Schonauwen van te hebben ordonnantie van ontrent vijff gulden t’ anderen tijden in den bulje gelaten verstaen ende resolveren d’ veenraden dat (hierwel om pregnante redenen ongehouden) d’selve hem sullen valideren ende offslach strecken aen de seven gulden vijff stuvers die hij bij ’t sloth van reeckening als contrerolluer anno 1607 gedaen schuldich gebleven es, ordonnerende den cameraer d’ reste te innen ende te vorderen. Hebben noch d’ veenraden geresolveert dat men van alle nye ofte swaer wercken d’ veengenoten aengaende besteck zall maecken, ende dat met billetten uutscrijven ende in ’t openbaer d’selve wercken met d’ materialen van hout ende ijser opveylen ende ten minsten costen aenbestayen zall sonder die in dachhuyren te laeten maecken. D’ veenraden ordonneren den cameraer, mr. Adriaen Aertsz, timmerman aen sijn verdiende loen te corten XX gulden bij hem belooft voor den

folio 95
emende daerin Brunis Henricxsz bij accoort gesloten was mits dat daer offslach strecke negen gulden bij hem Brunis aen de schout van Rhenen gegeven.
Alsoe Evert, middelste vaertmeester nyet alleen in mora maer weygeringe gebleven es contrarie sijn instructie, d’ veenraden t’ kennen te geven ende aen te brengen diegeene die over den boom geladen hebben, soe is ’t dat die veenraden van de Gelderse ende Renensche veenen denselven sijnen dienst opseggen ende hem diensaengaende casseren ende deporteren. Bij desen ordonnerende den cameraer hem d’ sleutelen off te nemen ende hem nae advenant des tijts van zijnen dienst te betalen.
D’ veenraden van de Gelderse ende Renense veenen willen bij openbaer opslach verpachten voor den tijt van een jaer, ten verleden reeckendach ingegaen sijnde ende den toecomende reeckendach expirerende, d’ gerechticheyt van onvrijen torff de
4-11-1612: VERVOLG.

folio 95v
Grift uutvaerende mitsgaders alle materialen die te scheep in ofte uutvaeren ende d’welcke geen contribuanten totte Grift toe en commen. In den eersten sall den pachter van yder schip onvrijen torffs door d’ Grift vaerende ende uutcommende genieten acht gulden ende minder nae advenant. Als hij oock hebben ende genieten sall van yder schip materialen geen contribuanten tot de Grift toecomende ende boven de XXV gulden aen waeren geladen hebbende, twee gulden. Dies dat d’ schepen mette selve materialen eene vaert voer haer buerte sulllen moegen opcomen tenwaere dat daerbij d’ schutten geprejudiceert soude worden in welcke gevalle zij haer behoorlijke buert sullen moeten wachten. Mit conditiën dat in desen vrij ende exempt sullen wesen alle veenen ende contribuanten die staende dese pachtinge met octroy van de heeren Staten in de Grift sullen comen ende dat van die tijt off als d’selve veenen met dubbelde contributie in de Grift gecomen sullen wesen.

folio 96
Den pachter sall d’ voorseide gerechticheyt van de geene die allreede gevaeren zijn ende noch vaeren sullen datelick consequeren ende bij faulte van betalinge d’ schepen moegen voor de schutten doen houden. Den pachter zall d’ een helfte van sijne belooffde pachtpenningen betaelen mey toecomende ende d’ ander helfte een maent voor den reeckendach aen den kerckmeester van Venendaell, die desenthalve met geen restanten sall moegen reeckenen. Ende boven d’ verseide pachtpenningen sall dengenen die aen de slach blijft op yder gulden der totale pachtpenningen betaelen VIII penningen ten ransoen gereet. Sall oock den pachter bij de slach gehouden wesen te stellen twee suffisante borgen voor de voldoeninge van de voorseide pachtpenningen, die elcx een voor all onder renuntiatie van d’ exceptie van excussie ende divisie hun sullen verobligeren ende de penningen telckens betalen op poene van parate executie.
4-11-1612: VERVOLG.

folio 96v
Ende alsoe den pachter geen borge en stelde sullen d’ veenraden d’ verseide gerechticheyt wederom mogen opslaen tot schade, last ende pericle van denselven sonder daer van enich proffijt te mogen trecken. Off oock in ’t opslaen twee off meer gelijck spraecken, sullen d’ veenraden d’ slach moegen gunnen die ’t haer gelieft ofte anders dat wederom ophangen nae haer goetduncken. Op welcke verseide conditiën heeft Jan Jacobsz Knypesteijn d’ voorseide gerechticheyt gepacht voor driehonderteenendevijftich gulden boven acht penningen op elcke gulden gereet ten ransoen, borgen ende principael onder renuntiatie als boven, elcx een voor all Cornelis Gerritsz Lam ende Sweer Goertsz. Actum den IIIIe novembris 1612 ende was ondertekent Jan Jacobsz, dit es ’t merk van Sweer Goertsz, Cornelis Geritsz Lam, mij present St. Pelt.
12-12-1612: folio 97
Den XIIe december 1612 in Utrecht presentibus Van der Maeth, Reynier Vreem, Joest Adriaensz, Willem van Schayck, Cornelis Clerck ende Peter Henricxz.
Op ’t versouck van Evert Reyersz, middelste vaertmeester ende doer intercessie van goedeluyden, van wederom aengenomen te worden als vaertmeester op belofte van obediëntie ende sijn officie naer behooren te fungeren es denselven wederom aengenomen op de gagie daertoe staende daer voor dit jaer tot den eersten reeckendach t’ sijne behouve drievierendell jaers betaelt sal worden ende vorder nyet. D’ veengenoten clagende dat alsoe d’ haem van ’t Swaluestert vermaect moet worden ende dat ’tselve schut in voorgaende leste vermaeckinge verhoocht was, is geresolveert dat ’tselve zall gemaeckt worden op sulcke hoochte als ‘t voorgaens van outs geweest es.
Is noch geresolveert dat men jonker Gijsbert van Hardenbrouck, gewesene schout tot Rhenen

folio 97v
vanwegen d’ veengenoten sal vereeren met thien pont vlaems om te maecken een silvere schael in recompensie van oncosten vacatien ende diensten die sijn edele geleden ende gedaen hadde voor de veengenoten bij tijde van hoochwater ende anderssins tot vordering van de reparatien van de Wageningenschen dijck.
13-3-1613: Den XIII marty 1613. In presentie van jonker Jacob van Maeth, Reijnier Vreem ende Joost Adriaensz, veenraden gelesen d’ missive bij Cornelis Jansz van Mechelen, cameraer uuttenaem van de veenraden uut Venendael continuerende in effecte dat de heer lantcomanduer gecoft hadde rijs ende palen die men verstondt te dienen tot opbouwinge van een hooft ofte cribbinge op sijn weert tegens d’ canael over, om daerop te hebben resolutie hoe d’ veengenoten hem daerin dragen soude mitsgaders hoe men doen soude in proces bij den heer van Duijckenborch, gemoveert om te hebben verstoringe van eerde uut sijn lant gegraven in ’t maecken van de Wagennensen dijck, hebben d’ veenraden geresolveert ende ten selven dage gerescribeert dat indien men bevonde d’selve cribbinge alsoe

folio 98
gemaect te worden tot prejudicie van canael dat men dan ’t werck optrecken soude ende dat men oock d’ saecke van de heere van Duyckenborch souden laten voortgaen soo hij met d’ veengenoten portie van de eerde nyt tevreden wilde sijn.
Records 501 t/m 573
22 1590 jan. 22-1591 aug. 11
23 1605 okt.1-1606 sept. 30
24 1616 sept. 30-1670 okt. 17
25 1678 sept. 12-1688 juli 7 i
26 1688 juli 10-1702 feb. 18
27 1703 sept. 23-1736 apr. 20
28 1736 okt. 15-1752 juli 1
29 1752 juli 4-1757 aug. 1
30 1757 aug. 2-1761 juli 22
31 1761 juli 30-1765 okt. 24
32 1765 okt. 29-1769 nov. 16
33 1769 nov. 16-1772 mrt. 6
34 1772 mrt. 7-1775 febr. 18
35 1775 febr. 23-1778 sept. 25
36 1778 sept. 29-1782 mrt. 29
37 1782 mrt. 29-1787 dec. 12
38 1788 jan. 9-1796 sept. 14
39 1796 sept. 26-1810 aug. 29
40 1810 sept. 29-1840 sept. 9
41 1840 sept. 29-1854 dec. 19
42-47 Notulen van de Veenraadschap en de Exonerende Landen, 1892-1948
49 Afschriften van de veenregisters, 1546 apr. 27-1550 aug. 4, 1550 aug. 25-1553 aug. 9
50 Aantekeningen en extracten uit de veenregisters over 1583-1842, z.j.
51-55 Voorstellen en besluiten door de Veenraden en geërfden op de open rekendagen gedaan, 1663-1745, 1855-1896
56 Register van de resoluties op de wekelijkse vergaderingen van de Veenraden, 1639-1642
57 Register van de dagelijkse bezigheden van de Veenraden, 1712-1768
58 Notulen gehouden bij gelegenheid van de convocaties van de geërfden, zowel wegens de verkiezing van de Veenraden als wegens gedane proposities van de Veenraaden aan de geërfden, 1751-1830
59 Presentielijsten van vergaderingen, 1905-1948
1.3. Correspondentie
1.4. Archief
2. Bestuur en ambtenaren
3. Aanleg en onderhoud van waterwerken
4. Financiën
5. Eigendommen, rechten en inkomsten
6. Turfnering
7. Politie
8. Verveningen
9. Stukken betreffende het beheer van de kerkelijke goederen
10. Stukken waarvan het verband met dit archief niet is aangetoond
laatste wijziging 19-10-2023
3.907 beschreven archiefstukken
1 gedigitaliseerd
totaal 249 bestanden

Kenmerken

Datering:
(1526) 1545-1948
Categorie:
Archiefvormer(s):
 
Archiefvormer Veenraadschap
laatste wijziging 19-10-2023
3.907 beschreven archiefstukken
1 gedigitaliseerd
totaal 249 bestanden