Uw zoekacties: Hulkenberg, Bernardus Maria

Dagboeken-NIOD ( NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies )

  • In het veld "auteur" zoekt u op naam van de dagboekauteur
  • In het veld "localisering" zoekt u naar de plaatsen waarover de dagboekauteurs schrijven.
  • In het veld "inhoud" zoekt u naar termen die voorkomen in de online-samenvattingen van de dagboeken.

Als u het veld "alle velden" invult, doorzoekt u het gehele bestand. U kunt de zoekresultaten beperken door in de velden achter "periode" specifieke jaartallen in te vullen.Een overzicht van alle dagboeken kunt u oproepen door hier te klikken.


Tijdens de bezettingsjaren vertrouwden honderden mensen hun alledaagse belevenissen toe aan het papier. Vanuit Londen riep Radio Oranje de Nederlandse bevolking op een dagboek bij te houden. Deze geschriften vormen een rijke historische bron omdat de gebeurtenissen en ervaringen uit de eerste hand opgetekend zijn. Het NIOD beschikt over ruim duizend dagboeken van onder meer huisvrouwen, burgemeesters, winkeliers, artsen, NSB'ers, Oostfrontstrijders, scholieren en gevangenen.

Meteen na haar oprichting begon het toenmalige Rijksbureau voor Oorlogsdocumentatie met het verzamelen van dagboeken. Vanaf december 1945 verzocht Lou de Jong in radio-uitzendingen om dagboeken ter beschikking te stellen. Het vergaren van deze egodocumenten was belangrijk omdat "de vaak onopzettelijk door tallozen bijgehouden dagboeken bij uitstek het nageslacht een juiste indruk geven van wat de gewone burger in de oorlogs- en bezettingsjaren beleefde". Daarnaast hebben de dagboeken grote waarde omdat zij een uitvoerig beeld geven van belangwekkende plaatselijke gebeurtenissen. Zo verwierf het RIOD honderden dagboeken die elk "voor het historisch onderzoek naar de jaren der Duitsche bezetting tot in de lengte van generaties van de grootste beteekenis zal zijn".

In 1949 werden de dagboeken geanalyseerd en beschreven, zodat "systematisch al datgene zou worden opgetekend wat voor de verdere wetenschappelijke arbeid [...] van belang zou kunnen zijn". De analyses bevatten informatie over de auteur, locatie, periode en inhoud van de betreffende dagboeken. Op 20 november 1954 verscheen een bloemlezing onder de titel "Dagboek-fragmenten 1940-1945". Een exemplaar hiervan bevindt zich in de studiezaal van het NIOD. De helft van de dagboekbeschrijvingen is gemaakt in de jaren vijftig en ademt de sfeer van de toen geldende maatschappelijke opvattingen. Sinds 10 jaar worden de dagboeken beschreven door Marian Ros.

De dagboeken zelf zijn in te zien in de studiezaal van het NIOD. Vanwege het vaak persoonlijke karakter van de dagboeken is de collectie beperkt openbaar. In de praktijk betekent dit dat de dagboeken pas gelezen kunnen worden na het tekenen van een verklaring waarin is vastgelegd hoe de bescherming van de privacy gewaarborgd moet worden.

beacon
 
 
Inventaris
Dagboek
1727 Hulkenberg, Bernardus Maria
Auteur:
Hulkenberg, Bernardus Maria
Openbaarheid:
Deze stukken zijn beperkt openbaar. Zij zijn slechts raadpleegbaar na verkregen toestemming van de directeur van het NIOD. Voor bezoekers die deze toestemming willen hebben, ligt een formulier bij de balie van de studiezaal van het NIOD.
Vorm:
Verslag (origineel) (handgeschreven tekst op gelinieerd schrijfblokpapier)
Omvang:
19 pagina's
Periodisering:
19 september - 25 oktober 1944
Periode van ontstaan:
19 september - 25 oktober 1944
Localisering:
Den Bosch
Taal:
Nederlands
Inhoud:
De auteur is broeder in het St. Johannes de Deo ziekenhuis in Den Bosch. Hij werkt op de Isolierabteilung "De Deo" van het reserve kriegslazarett. Den Bosch is bevrijd geweest maar weer opnieuw bezet door de Duitsers. Vanaf 15 september 1944 is er geen gas meer. Eén dag is er ook geen licht en water. 17 September 1944 bestoken geallieerde vliegtuigen de stad. Honderden toestellen met zweefvliegtuigen bij zich vliegen laag over. Na een rustpauze wordt er heen en weer gevlogen door geallieerden en nu ook Duitse vliegtuigen. De volgende dag is er weer een groot laag vliegend transport van zweefvliegtuigen, maar nu onder Duits afweervuur. Slechts 2 toestellen worden geraakt en komen naar beneden. Men zegt dat na de bevrijding van Valkenswaard ook Eindhoven, Schijndel en Veghel bevrijd zijn. In Rosmalen wordt nog gevochten. Gewonde Amerikanen worden naar een eerste hulppost van de Duitsers in de ontruimde kelder onder het ziekenhuis gebracht. Het blijft enkele dagen rustig, in Nijmegen en Arnhem wordt om de bruggen gevochten. Gewonde Duitsers worden in het ziekenhuis geholpen. Eén overlijdt tot verdriet van zijn kameraden. Er komen zweefvliegtuigen over. De bevolking moet van 7 uur 's avonds tot 7 uur 's morgens binnen blijven. De voedselvoorziening is hopeloos. De gevaarlijke delen van het ziekenhuis worden voor eventuele beschietingen ontruimd. 25 September 1944 worden dorpen tussen de grote rivieren ontruimd. Er zijn veel troepenverplaatsingen. De Duitse eerste hulppost verdwijnt uit de kelder van het ziekenhuis. Er komen grote gevechtsvliegtuigen over. 28 September 1944 begint men met beschietingen, die de hele nacht duren. De patiënten worden naar veiliger plaatsen in de kelder gebracht. De beschietingen komen met regelmaat terug, na een periode met rust. Het ziekenhuis zelf wordt getroffen en er zijn beschadigingen. De ramen worden met behulp van strozakken splintervrij gemaakt. Er staan rode kruizen op het dak.
Inhoud vervolg:
In de verte hoort hij artillerievuur, in de plaatsen rondom wordt gevochten, in Den Bosch zelf blijft het rustig. De radio houdt hem op de hoogte van de toestand in de omgeving en in heel Nederland. De voedselvoorziening in het ziekenhuis blijft goed. Vanaf 19 oktober 1944 duiken de mensen onder, omdat ze moeten werken voor de Duitsers. Iedere nacht is nu artillerievuur. Den Bosch wordt van 2 zijden aangevallen en na enkele dagen veroverd na hevig artillerievuur. In het oostelijk deel van de stad zijn branden. Duitsers komen een gewonde brengen op een kar. Hij geeft ze te eten en voelt zich een saboteur. Er vallen enkele doden en gewonden, waarover het ziekenhuis zich ontfermt. De eerste Engelsen komen op 25 oktober 1944 de stad binnen.
NB:
Voor de 2 bijbehorende fotoalbums zie Bijzondere Collecties BC 001
Datum beschrijving:
augustus 2011
Ga naar dit stuk: